10 Soruda MERS Virüsü

Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Karabay, son günlerde paniğe sebep olan Ortadoğu Solunum Yetmezliği (MERS) hastalığı ile ilgili bilgiler verdi. 

İşte 10 soruda MERS…

1. Mers nedir?
Ortadoğu Solunum Yetmezliği Sendromu (MERS) viral solunum yolu hastalığıdır.  Hastalık etkeni zarflı, tek pozitif RNA sarmallı orta büyüklükte virüs olan corona virüsler tarafından meydana getirilmektedir.

2. Mers Cov kaynağı nedir?
Virüsün nereden geldiği, bulaş yolu, kuluçka dönemi ve bulaştırıcılık süresi kesin olarak bilmiyoruz.  Bununla birlikte, muhtemelen, bir hayvansal kaynaklardan geldiği düşünülmektedir. MERS-CoV virüsü,  insanlarda ek olarak, Katar, Umman, Mısır ve Suudi Arabistan ve Suudi Arabistan\'da develerde bulunmuştur. Yarasalar ve diğer hayvanlar MERS-CoV epidemiyolojisinde muhtemel rolü olabilir.

3. Hastalık nasıl yayılır?
MERS-CoV hastasıyla yakın temas içinde bulunanlara yayılır.  Enfekte kişilerden hastane gibi sağlık tesislerinde  diğer hastalara yayılma olasılığı bulunmaktadır. Hastalığı yayılması da epidemiyolojisi ile ilgilidir. Tüm bildirilen olgular ve Arap Yarımadası yakın ülkelere bağlantılıdır. Çoğu kişide Arap Yarımadası\'nda yaşayan ya da hasta olmadan önce son Arap Yarımadası giden hastalardır. Birkaç kişi son zamanlarda Arap Yarımadası, İtalya ve Romanya\'ya virüslü bir kişi ile yakın temas ettikten sonra MERS-CoV ile enfekte oldu. MERS-CoV kişiden kişiye nasıl yayıldığını anlamak için birçok ülkede olgu kümelerinin araştırmaları devam ediyor. Yayılımı daha iyi anlamak için bu çalışmaların sonuçlarına ihtiyacımız var.

4. Hastalığa bağlı semptomlar nelerdir?
MERS için kuluçka dönemi 2-14 gündür. MERS-CoV enfeksiyonuna sahip olduğu belirlenen kişilerde ağır akut solunum yolu hastalığı  bulguları olabilir.  Hastalarda ateş , öksürük , nefes darlığı ve bazı hastalarda  ishal ve bulantı / kusma gibi gastrointestinal semptomlar görülebilir.

MERS-CoV enfeksiyonuna sahip olduğu belirlenen hastaların bir kısmı (%21) hiç semptomsuzdu  ya da çok  hafif bulgularla (soğuk algınlığı  benzeri) seyretti. MERS enfeksiyonu geçiren diğer bazı hastalarda ise ciddi komplikasyonlar (pnömoni ve böbrek yetmezliği) gözlendi. Ancak MERS COV enfeksiyonu geçirenlerin yaklaşık % 30’u ölümle sonuçlanmaktadır. Ancak ölen insanların çoğunda altta yatan bir sağlık sorunu saptanmıştır. Ayrıca ölüm görülme riski yaşla doğru orantılıdır. Hastalığa bağlı ölüm hızı 50 yaş için %38 iken >60 yaş için %75’dir.

5. Hastalık kimde ağır seyreder?
Altta yatan ciddi hastalığı olanlar hastalanmada ve bulaşmada daha fazla rol oynar. Öncesinde ciddi hastalığı olanlar; Bağışıklık sistemleri zayıflamış olan kişiler, diyabet,  kanser; ve kronik akciğer, kalp ve böbrek hastalığı olanlarda hastalık şiddetli geçirilebilir.  16-Ekim-2014 itibarıyla Dünya genelinde;  877 vaka saptanmış ve 317 ölüm bildirilmiştir.  
    
6. Mers-Cov olası ve kesin vaka tanımı nasıl yapılır?
Olası vaka tanımı:
Akut ciddi solunum yetmezliği ve/veya akciğer infiltrasyonları olan ve vaka görülen ülkelere son 14 gün içerisinde seyahat öyküsü bulunan ve/veya vaka görülen ülkelere seyahat öyküsü bulunan bir kişiyle seyahat dönüşünden sonraki 14 gün içerisinde yakın temasta bulunup semptomları bu temastan sonraki 14 gün içerisinde gelişen kişiler olası vaka olarak tanımlanır.
MERS-CoV kesin vaka tanımı:

Olası vaka tanımına uyan olgulardan laboratuvar yöntemlerle MERS-CoV saptanan olgular

7. Hastalığın laboratuvar belirtileri nelerdir?
Lökopeni, lenfopeni, Trombositopeni, ALT ve AST yükseklikleri, LDH yüksekliği, üre kreatinin yükseklikleri, DIC ve hemoliz bulguları görülür. Olguların nerdeyse hepsinde akciğer grafisinde minimalden büyük patolojiler vardır. Tanı için en uygun örnekler: nazofaringeal ve orofaringeal swab ya da nazofaringeal aspirat, balgam, endotrakeal aspirat, BAL gibi örneklerde rRT-PCR ve  Nükleik asit sekanslama ile kesin tanı konulması önerilmektedir.

8. Mers olan biri ile yakın temasım olursa ne yapmalıyım?
Son 14 gün içinde teyit MERS vakaları ile yakın temas olursa , sağlık sağlayıcısına başvurmanız önerilir.

19. Hastalığın spesifik bi tedavisi ve ya aşısı var mıdır?
Hastalığın spesifik tedavisi yoktur. Lisanslı bir aşı mevcut değildir.

10. Hastalığın kontrolünde ne yapılmalıdır?
MERS-COV enfeksiyonu şüphesi  taşıyan bir hasta ile karşıladığında enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmalıdır. bu hastalar izole edilmelidir. Bu hastalara bakım veren sağlık personeli de kişisel bariyer koruma önlemlerine uymalıdır.

Havayolu izolasyon önlemi alınmayan pek çok durumda salgın görülmemiştir. Virüsün 1 metreden daha uzak  mesafede bulaşabildiği tartışmalıdır. Çoğu durumda cerrahi maskenin koruyucu olduğu bildirilmektedir. Ancak solunum yolu ile taşınabileceğini savunanlar da vardır.