30. Ders: İlgi Zamirleri ve Sıfat Cümlecikleri = Relative Pronouns and Relative Clauses
Sıfat cümlecikleri isimleri ve cümleleri nitelendirir, ilgi zamirleri ile kurulurlar. Bu nedenle, ilgi zamirleri ile sıfat cümlecikleri birlikte incelenmelidir. Sıfat cümleciği, cümleye ekstra enformasyon katar ve iki küçük cümleciği birleştirerek büyük ve komplike bir cümle meydana getirir.
Sıfat cümleciklerine başka adlar da verilir. Mesela:
restrictive = kısıtlayıcı veya nonrestrictive = kısıtlayıcı olmayan,
defining = tanımlayıcı veya non-defining = tanımlayıcı olmayan,
essential = asli (zaruri) olan veya nonessential = asli (zaruri) olmayan,
integrated = bütünleşik veya supplementary = ekleyici olan
2-İlgi zamirleri
İlgi zamiri, büyük bir cümle içindeki sıfat cümleciğini niteler. Bazen bağlaç görevi de yapar ama, bağlaçtan farklı olarak ismin de yerini alır. İlgi zamirleri aşağıdaki gibidir:Who, whom, whose, which, that, whatever, whoever, whichever, whomever, .
Ayrıca,
What, when, where,why önemli ilgi zamirleridir ve İngilizce’de sık kullanılırlar.
3- Hangi İlgi Zamirini Nerede Kullanacağız?
a) İnsanlardan bahsederken kullanılan ilgi zamirleri:
Who, Whom, Whoever, Whomever
Bu ilgi zamirleri özne (subject) halindeyken:
Who, Whoever
Nesne (object) olduklarında:
Whom, Whomever
Kullanılır.b) Bir yerden, şeyden, veya fikirden bahsederken kullanılan ilgi zamirleri:
Which, That
Verilen bilgi ana cümleciğin anlaşılması için kritik derecede önemliyse:
That
"That" en çok kullanılan ilgi zamiridir. Çünkü hem insanlar hem cansızlar ve hayvanlar için kullanılır. Başka bir deyimle, hem "who" hem de "which" yerine kullanılabilir.
Bu ilgi zamirinin çok kez cümlede ihmal edildiğini görürüz. Acaba ne zaman that kullanmaktan vazgeçebiliriz?
Genel Kural :Şayet cümle "that" olmadan kulağa daha iyi, daha ahenkli geliyorsa, cümleyi daha net daha anlaşılır hale getirdiği takdirde “that” den vazgeçilir.
Dikkat! Aşağıdaki sözcüklerin geçtiği cümlelerde "that" atılamaz:
all, any, only, it is(was), nobody, no one, somebody, someone, much, little, everything
Örnek:
All that I know is he is a hero. = Bütün bildiğim onun bir kahraman olduğudur.
It is the rain that damages the crop. = Ürüne zarar veren yağmurdur.
It was my friends that saved me from an fatal accident = Beni ölümcül kazadan kurtaranlar arkadaşlarımdı.
He is the only employee that the boss likes = O, patronun sevdiği tek elemandır.
Somebody (=Someone) that pleases him will be rewarded by him = Onu memnun eden birisi onun tarafından ödüllendirilecektir.
I wouldn’t forgive any mistake that he makes = Onun yaptığı hiçbir hatayı affetmem.
There isn’t much that you can do to correct this situation = Bu durumu düzeltmek için yapabileceğin fazla birşey yok.
I will communicate you everything that I learn = Öğrendiğim herşeyi sana ileteceğim.
I like no one (=nobody) that doesn’t have the feeling of patriotism = Vatanperverlik duygusuna sahip olmayan hiçkimseyi sevmem.
What is it that you’re looking for? = Aradığın nedir?
İs there anything that bothers you? = Seni rahatsız eden bir şey var mı?
Is it all that you ask of me? = Benden bütün istediğin bu mu?
Not 1: That ve which arasında kesin bir ayrım yapmak kolay değildir. Ancak, which’in daha resmi olduğu ve yazı dilinde yeğlenmesi gerektiği kabul edilir.Not 2: "That" üstünlük bildiren kelimelerle birlikte kullanılır. Bu bir gramer zorunluluğudur.
Örnek:
He is the greatest gentleman that I’ve ever come across. = Karşılaştığım en büyük centilmendir.
It is the best results that count = Önemli olan en iyi sonuçlardır.
The article he wrote was the best that was ever written = Yazdığı makale yazılanların en iyisiydi.
I have signed the best contract that I’ve ever signed = Bu imzaladığım mukavelelerin en iyisiydi.
c) Whom
"Whom" özne değil nesnedir. Resmi (=Formal) bir ifadedir ve sadece yazılı İngilizce’de kullanılır.
Örnek:
Everybody needs someone whom he or she can trust = Herkesin güvenebileceği birisine ihtiyacı vardır.
The rich man didn’t want to know the poor people whom he gave money = Zengin adam para verdiği fakirleri tanımak istemedi.
d) Whose
Possessive = iyelik zamiridir. Canlı ve cansızlara ait mülkiyet durumunu bildirir.
"whose"dan önce ve sonra bir isim(noun) olmalıdır. Sonrasında bir zamir veya başka bir kelime gelemez. Sonrasında gelen ismin önünde the = belirlilik artikeli olamaz.
Örnek:
This is the writer whose novel we’ve read many times. = O, romanını defalarca okuduğumuz yazardır.
e) Birden fazla yer, eşya, fikir veya insana refere edildiğinde aşağıdaki ilgi zamirlerini kullanırız:
Whatever, Whichever, whoever, whomever,wherever
Örnek:
Whatever you say I won’t listen to you. = Ne söylersen söyle seni dinlemeyeceğim.
Whoever respects me I’ll respect him(her) too. = Beni sayanı ben de sayarım.
There are many kinds of sweaters in shop. Choose whichever suit you = Dükkanda çok çeşitli kazak var. Sana uyanları seç.
The students whomever the teacher gave good grades became so happy. = Öğretmenin iyi notlar verdiği öğrenciler çok mutlu oldu.
Wherever you go, I will find you = Nereye gidersen git, seni bulacağım.
Wherever multinational companies go, the international banks follow them = Çok uluslu şirketler nereye giderlerse, uluslararası bankalar onları izler.
f) Aşağıdaki zamirler bir grup içinde bazılarını tanımlarken kullanılır:
Of whom (canlılar için)
Of which (cansızlar ve hayvanlar için ) Kullanılır.
Örnek:
Nine empoloyees work in the company, of whom three are women. = Şirkette, üçü bayan olan dokuz eleman çalışır.
There are fifty houses on this street, of which seven belong to the same proprieter = Bu caddede yedi tanesi ayni mülk sahibine ait olan elli tane ev var.
Dikkat : İlgi zamirini izleyen sözler bir cümleciktir ve öncesindeki ismi niteler. Türkçe’ye tercüme yaparken, iki dil arasındaki yapısal fark nedeniyle, bu cümleciği isimden (noun) önce söylemek veya yazmak gerekir.
Örnek:
The contract (noun) which (ilgi zamiri) they signed. = Onların imzaladığı(aktettiği) kontrat.
The students who passed the exam. = Sınavı geçen talebeler
The woman that I love. = Sevdiğim kadın.
A life which is wasted. = Harcanan bir hayat.
4- Sıfat cümleciklerinin Tasnifi
Defining clauses = Tanımlayıcı cümlecikler ve
Non-defining clauses = Tanımlayıcı olmayan cümlecikler
olarak ikiye ayrılır. Sıfat cümleciklerinin büyük çoğunluğu tanımlayıcı cümleciklerden oluşur.
a) Tanımlayıcı Sıfat Cümlecikleri = Defining Clauses
Bu türde, sıfat cümlecikleri ifade edilmek istenen fikrin vazgeçilmez birer parçasıdır. Şayet cümleden çıkarılırsa, cümlenin geri kalan bölümü o fikri, görüşü tam olarak yansıtamaz.
Mesela,
The girl is coming to the party. = Kız partiye geliyor. (Ama hangi kız?)
The girl who (that) wrote this article is coming to the party. = Bu makaleyi yazan kız partiye geliyor.
Son cümledeki "who (that) wrote this article = Bu makaldeyi yazan" bölüm ihmal edilemez. Çünkü, cümlenin bu parçası olmadan partiye gelen kızı tanımlamak olanaksızdır.
Örnekler:
I know a boy who (that) eats soil. = Toprak yiyen bir çocuk bilirim(biliyorum).
The book which you were looking for was under the table. = Aradığınız kitap masanın altındaydı.
We are looking for someone whom we can trust. = Güvenebileceğimiz bir insan arıyoruz.
The book which you lent me is very interesting. = Bana ödünç verdiğin kitap çok ilginç.
The impression that I’ve got was all positive. = Elde ettiğim izlenim çok olumluydu.
The gentleman who gave you advises works free lance. = Sana öğütler veren bay serbest çalışır.
The woman whose son is a celebrity actor, is my neighbour. = Oğlu meşhur bir aktör olan kadın komşumdur.
b) Tanımlayıcı Olmayan Sıfat Cümlecikleri = Non-Defining Relative Clauses
Bu cümlelerden sıfat cümleciklerini çıkarınca, ortada yine anlamlı bir cümle kalır.
Bu tür cümleler parantez içi gibidir. Zaten, bazen parantez içinde yazılırlar. Ek bilgi ve açıklama verirler. Bu bilgi ve açıklamalar çok zaruri değildir. Başında ve sonunda virgül vardır. Bir bakıma parantez işaretinin yerini bu virgüller alır. Diyebiliriz ki, özne hakkında ilave ama pek de gerekli olmayan bilgi verirler.
Tanımlayıcı olmayan sıfat cümleciklefri pek tercih edilmeyen yapılardır. Çünkü, lafın uzamasına neden olurlar. Ancak, konuşma dilinde hemen hemen hiç yer verilmeyen bu yapıya, yazı dilinde oldukça sık rastlanır. Örnekler:
My wife, who had been on a business trip, came back home yesterday. = Bir iş seyahatinde olan eşim, nihayet dün eve döndü.
Dikkat : Tanımlayıcı olmayan sıfat cümleciklerinde “which, who, that gibi ilgi zamirleri kesinikle cümleden çıkarılamaz. Bu ilgi zamirleri olmadan cümleyi kurmak olanaksızdır.
Tanımlayıcı olmayan (non-defining) sıfat cümleciklerinde, iki virgülün kullanılması şarttır. Yoksa, cümle baambaşka bir anlam taşır. Örnekler:
The students, who worked hard throughout the year, have been awarded
The students who worked hard throuhout the year have been awarded. = Yıl boyunca sıkı çalışan öğrenciler ödüllendirildi.
Her iki cümlenin Türkçeye tercümesi aynıdır. Ama birinci cümlede, sıkı çalışan ve anlatanın da dinleyenin de bildiği talebelerden bahsediliyor. İkincisinmde ise, her sıkı çalışan talebenin ödüllendirildiğinden bahsediliyor.
**Tanımlayıcı olmayan sıfat cümleciği, "which" ilgi zamiri vasıtasıyla kendisinden önceki cümleyi niteleyebilir. Ancak, bu durumda "which" kullanılabilecek tek ilgi zamiridir, dikkat edelim.
Örnekler:
He gave me some pretty flowers, which was very kind of him. = Bana büyük bir nezaketle güzel çiçekler verdi.
Hamza won medals in wrestling with a wounded neck, which was incredible. = Hamza yaralı boynuyla madalyalar kazandı, (ki) bu inanılmaz bir şeydi.
Recep greeted everybody gently, which he had never done before. = Recep, daha önce hiç yapmadığı üzere, herkesi nazikçe selamladı.
5) Zamirsiz Sıfat Cümlecikleri = Temas Cümlecikleri = Contact Clauses
Sıfat cümleciğinde (relative clause) who, which, that ilgi zamirleri atıldığında, sıfat cümleciği, temas cümleciği (contact clause) olur..
Örnekler:
I’m afraid that’s all (that) I’ve got. = Korkarım ki, bütün sahip olduklarım bunlar.
The paint on the seat (that) you are sitting on is still wet = Oturduğun sandalyeki boya hala ıslak.
The ties (that) Cyril wears are awful. = Cyril’in taktığı kravatlar korkunç.
The horse (that) you were telling me about yesterday came in last. = Dün bana bahsettiğin at sonuncu geldi.
The man (who is) sitting at the desk is his director. = Masada outran adam müdürüdür.
6) Karışık Örnekler:
I can see that you’re really tired. = Çok yorgun olduğunu görebiliyorum (anlayabiliyorum).
Şayet verilen bilgi kritik değilse, uygun ilgi zamiri şudur.
"which"
The cigarette which she is smoking is a pall mall
İnsanlar için teamül aşağıdaki ilgi zamirinin kullanılmasıdır.
"who"
He is the person who ruined my life. = O hayatımı mahveden kimsedir.
İnsan, cansız ve hayvanlar için e hali aşağıdaki ilgi zamiriyle yapılır.
"whom"
I met the boy whom I lent some money. = Kendisine ödünç para verdiğim gence rastladım.
The only thing that I want is your happiness. = Tek istediğim şey senin mutluluğun.
7) When,Where, What ve Why İlgi Zamirleri ile Sıfat Cümlecikleri Yapılabilir.Bu dört ilgi zamiriyle yapılan cümleler İngilizce’de oldukça yaygındır.
Örnek:
What I only want is your happiness = Tek isteğim mutluluğundur.
This is the park where I first met my wife = Bu, eşime ilk rastladığım parktır.
Tomorrow will be the day when our house will fill with joy = Yarın, evimizin neşeyle dolacağı gün olacaktır.
That’s the reason why I have warned you several times (veya That’s why I have warned you) several times= Seni birkaç kez ikaz etmemin nedeni budur.
8) Cümleciğin sonunda preposition varsa, ilgi zamiri hangisi olursa olsun atılamaz.
Örnekler:
The room which they are living in is so untidy. = İçinde yaşadıkları oda çok düzensiz.
The girl that you told me about is his fiance. = Bana bahsettiğin kız onun nişanlısı.