6. dalga başladı, daha fazla ölüme yol açabilir
Şu sıralar tüm dünyada yayılmaya başlayan Omicron’un alt varyantları BA.4 ve BA.5’in daha tehlikeli olduğunu belirten Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, “Önlem alınmazsa yeni dalga daha fazla ölüme yol açabilir” uyarısında bulundu.
Pandemide 6’ncı dalga başladı
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından haziran ayında yapılan açıklamada Omicron'un alt varyantlarından şimdiye kadar en bulaşıcı olduğu düşünülen ve hem aşılardan hem de bağışıklıktan kaçma kabiliyetine sahip BA.4 ve BA.5'in 110 ülkede vaka artışlarına neden olduğuna dikkat çekilmişti.
Nitekim güçlü ve farklı özelliklerinden dolayı bu 2 tehlikeli varyantın, yeni bir Covid-19 dalgasını tetiklediğini belirten Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, “Geçtiğimiz ocak ayında ‘Omicron varyantını hafife almayın. Pandemide yeni bir zorlu döneme girebiliriz' demiştim. Yeni enfeksiyon dalgası daha tehlikeli olabilir. Ayrıca yeni alt varyantların da ortaya çıkması kuvvetli ihtimal” öngörüsünde bulundu ve şu bilgileri verdi…
Nasıl yayıldı?
BA.4 alt varyantı ilk olarak 10 Ocak 2022'de, BA.5 alt varyantı da 25 Şubat'ta Güney Afrika'nın iki farklı bölgesinde tespit edildi. DSÖ, mart ayında izleme listesine ekledi. Avrupa'da ise “endişe verici varyantlar” olarak belirlendiler. Takip eden zamanda neredeyse tüm Güney Afrikalıların aşılanmasına veya Covid-19'a yakalanmasına rağmen, nisan ve mayıs aylarında ülkeyi silip süpürdü. Yakın zamana kadar uzmanlar, dalgaların Delta ve Omicron gibi değişkenler tarafından körüklendiğini düşünüyordu. Güney Afrika'yı kısa sürede istila eden ve 110 ülkeye hızla yayılan bu 2 yeni alt varyant, alt varyantların da kendi dalgalarına neden olabileceğini kanıtladı. Ayrıca uzmanlar, Omicron'un yeni alt varyant oluşturma ve yeni nişler bulmaya devam etme konusunda çok fazla yetenekli olduğunu ifade ediyor. Yeni alt varyantları tehlikeli yapan, solunum sıkıntısının erken belirtilerinin görülmemesi ve sonradan akciğeri hedef alması. Belirgin semptomları ise Omicron'daki gibi ateş, boğaz ağrısı, uyku bozukluğu ve halsizliktir.
BA.4 ve BA.5 nedir?
Omicron ilk kez Güney Afrika'da tespit edilerek Kasım 2021 itibarıyla Delta varyantının önüne geçti ve üç alt varyantıyla (BA.1, BA.2, BA.3) birlikte hızla yayılmaya başladı. Omicron'un ilk alt varyantlarına aynı anda rastlanmış ve bir önceki hakim varyant Delta'dan daha bulaşıcı olduğu ancak daha hafif bir hastalık seyrettiği belirtilmişti. BA.4 ve BA.5 Omicron'un önceki alt varyantıyla pek çok ortak özellik taşısalar da bazı farklılıklar da gösteriyorlar. Bu alt varyantlar diğerlerine göre daha yüksek bulaşıcılık oranlarına sahipler. Çünkü virüsün hücrelerimize girmesine izin veren Spike proteinini etkileyen iki mutasyon, onları daha bulaşıcı hale getirdi. Yeni alt varyantlar daha önce kazanılmış bağışıklıktan diğerlerinden daha kolay kurtuluyor. Bu da yeniden enfeksiyon ihtimalini artırıyor. Epidemiyologlara göre BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının uğradığı mutasyon onları mevcut aşılara karşı daha dirençli hale getiriyor. Dr. Sato ve ekibinin araştırmaları da BA.4 ve BA.5'in hamsterlarda BA.2'den daha ölümcül olduğunu ve kültürlenmiş akciğer hücrelerini daha iyi enfekte edebildiğini gösteriyor.
Nasıl korunabiliriz?
BA.4 ve BA.5 dalgalarının boyutları zaman içinde ülkeden ülkeye değişiklik gösterecektir. Güney Afrika dışında en çarpıcı örnek, Covid-19 aşılama ve hızlanma oranlarının çok yüksek olduğu Portekiz'de, son dalgayla ilişkili ölüm ve hastaneye yatış seviyeleri, maalesef ilk Omicron dalgasına çok benzemektedir! Dolayısıyla maske, mesafe, hijyen konusunda acilen tedbir alınması ve yeni aşıların geliştirilmesi gerekir.