90 bin mahkum cezaevlerinden çıkacak

Koronavirüs salgını nedeniyle cezaevlerindeki doluluğu azaltmak amacıyla AK Parti ve MHP tarafından hazırlanarak, 31 Mart'ta Meclis Başkanlığı’na sunulan İnfaz Yasa teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 330 milletvekilinin katıldığı açık oylamada, 279 milletvekili teklife evet oyu verirken, 51 milletvekili ret oyu kullandı. Teklifin son maddesi görüşülürken Meclis'e gelen MHP Lideri Devlet Bahçeli kabul oyu verdi. 

90 BİN MAHKUM CEZA VE TUTUKEVLERİNDEN ÇIKACAK

Yasa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra yürürlüğe girecek.

Yaklaşık 90 bin mahkuma tahliye yolunu açacak teklife, muhalefetin bütün çabalarına rağmen, siyasi tutuklular, düşünce suçluları, tutuklu gazeteciler dahil edilmedi.

Teklifin Genel Kurul'daki görüşmeleri bir hafta sürdü. Sert tartışmaların yaşandığı toplantılara milletvekilleri koronavirüs salgınından korunmak için maske takarak katıldı. 

Genel Kurul’da, 70 maddeden oluşan ve 11 kanunda değişiklik öngören teklif, bir hafta süren yoğun bir mesai sonucunda kabul edildi.

Cezaevlerinde bulunan mahkumların beklediği infaz düzenlemesinin ayrıntıları ise şöyle:

DENETİMLİ SERBESTLİK 

Teklifinin 46. maddesinde verilen önergenin kabul edilmesiyle denetimli serbestlik sürelerinde değişikliğe gidildi. Yasada yer alan, açık ceza infaz kurumunda bulunup da koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalanların cezalarının denetimli serbestlik tedbiri altında infazına imkan veren düzenleme korundu.

Buna göre, açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitim evinde bulunan ve koşullu salıverilmesine bir yıl veya daha az süre kalan iyi halli hükümlülerin talebi halinde, cezalarının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmının denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infazına, ceza infaz kurumu idaresince hazırlanan değerlendirme raporu dikkate alınarak, hükmün infazına ilişkin işlemleri yapan cumhuriyet başsavcılığının bulunduğu yer infaz hakimi tarafından karar verilecek.

Açık ceza infaz kurumuna ayrılma şartları oluşmasına karşın, iradesi dışındaki bir nedenle açık ceza infaz kurumuna ayrılamayan veya bu nedenle kapalı ceza infaz kurumuna geri gönderilen iyi halli hükümlüler, diğer şartları da taşımaları halinde infaz usulünden yararlanabilecek.

Hükümlü hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanmaya başlandıktan sonra işlediği iddia olunan ve cezasının alt sınırı bir yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren kasıtlı bir suçtan dolayı kamu davası açılmış olması halinde, Denetimli Serbestlik Müdürlüğü'nün talebi üzerine infaz hakimi tarafından, hükümlünün açık ceza infaz kurumuna gönderilmesine karar verilebilir. Kovuşturma sonucunda beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın reddi veya düşme kararı verilmesi halinde, hükümlünün cezasının infazına denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak devam olunmasına infaz hakimi tarafından karar verilebilecek.

KOŞULLU SALIVERMEDEN KİMLER YARARLANACAK?

Mahkumların, koşullu salıverilmeden yararlanabilmesi için kurumdaki infaz süresini iyi halli olarak geçirmesi gerekiyor. Düzenlemeyle, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar 30 yılını, müebbet hapis cezasına mahkum edilmiş olanlar 24 yılını, diğer süreli hapis cezalarına mahkum edilmiş olanlar cezalarının yarısını infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanmaları ön görülüyor.

CİNSEL SALDIRI, UYUŞTURUCU VE CASUSLUK SUÇLARINA KOŞULLU SALIVERME ŞARTI

Kabul edilen maddeler arasında, kamuoyunda tartışmalara neden olan cinsel, uyuşturucu ve casusluk gibi suçları işleyenlere ilişkin koşullu salıverme şartları da düzenleniyor.

Buna göre, kasten öldürme, neticesi itibarıyla ağırlaşmış yaralama suçu, işkence, cinsel saldırı, reşit olmayanla cinsel ilişki, cinsel taciz suçlarından süreli hapse mahkum olanlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan hapiscezasına mahkum olan çocuklar, devlet istihbarat hizmetleri ve Milli İstihbarat Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olanlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlarından süreli hapis cezasına mahkum olanlar, cezalarının üçte ikisini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıverilmeden yararlanabilecek. Ayrıca, suç işlemek için örgüt kurmak veya yönetmek ya da örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olan çocuklar hakkında koşullu salıverilme oranı üçte iki olarak uygulanacak.

İNFAZ İNDİRİMİNDEN YARARLANAMAYACAKLAR

Koşullu salıvermeye ilişkin maddenin görüşmeleri sırasında, Milli İstihbarat Kanunu kapsamına giren suçlarda koşullu salıverme düzenlemesinin içine yerleştirildi. "Neticesi itibarıyla ağırlaşmış yaralama suçu" ile "devlet istihbarat hizmetleri ve Milli İstihbarat Kanunu kapsamına giren suçlardan mahkum olanlar" ibareleri, önergeyle teklife eklendi. Koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olan suçlar bakımından ise tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanacak.

MÜKERRER SUÇ İŞLEYENLERE KOŞULLU SALIVERME ŞARTI

Tekerrür halinde işlenen suçtan dolayı mahkum olanlarla ilgili  olarak düzenlemede, birden fazla süreli hapis cezasına mahkumiyet halinde en fazla 32 yılın ceza infaz kurumunda iyi halli geçirilmesi durumunda koşullu salıverilmeden yararlanılabilecek.

Düzenlemeye göre süreli hapis cezası durumunda "dörtte üçünün" iyi halli geçirilmesi durumunda koşullu salıverilme oranı da "üçte ikisinin" iyi halli geçirilmesi şeklinde yeniden belirleniyor. Ancak, koşullu salıverilme oranı üçte ikiden fazla olanlar bakımından tabi oldukları koşullu salıverilme oranı uygulanacak.

ÇOCUKLARA CİNSEL İSTİSMARDA, KOŞULLU SALIVERME ORANI 4/3 ORANINDA UYGULANACAK

Bu süreler, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı suçu, reşit olmayanla cinsel ilişki suçu, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu dolayısıyla hapis cezasına mahkum olanlar için koşullu salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacak.

İnfaz hakimi, hükümlünün talebi üzerine kasten işlenen suçlarda toplam bir yıl altı ay, taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere taksirle işlenen suçlarda ise toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasının, her hafta cuma saat 19.00'da girmek ve pazar günleri aynı saatte çıkmak ya da hafta sonları hariç, her gün saat 19.00'da girmek ve ertesi gün saat 07.00'de çıkmak suretiyle geceleri ceza infaz kurullarında çektirilmesine karar verebilecek.

KADIN, ÇOCUK VE YAŞLILARA EV HAPSİ DÜZENLEMESİ

Doğurduğu tarihten itibaren altı ay geçen ve toplam üç yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan ya da adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen hükümlü kadınların cezasının konutunda çektirilmesine infaz hakimi tarafından karar verilebilecek. Konutta infaza karar verdikten sonra çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa infaz hakimi konutta infaz uygulamasına ilişkin kararını kaldıracak.

Kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam bir yıl, 70 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam iki yıl, 75 yaşını bitirmiş kişilerin mahkum oldukları toplam dört yıl, veya daha az süreli hapis cezasının konutunda çektirilmesine infaz hakimi tarafından karar verilebilecek.

Özel infaz usulüne göre geçirilen süre, infaz aşamasında mahsup edilecek. Bu hükümler, terör suçları ile örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçlarından ya da örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olanlar, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkum olanlar, adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, koşullu salıverilme kararının geri alınması nedeniyle cezası aynen infaz edilenler hakkında uygulanamayacak.

DENETİMDE SERBESTLİKTE 3 YIL DÜZENLEMESİ

Denetimli serbestlikten yararlanma süresi 1 yıldan 3 yıla çıkarılıyor. 30 Mart 2020'ye kadar işlenen suçlar bakımından kasten öldürme; üst soya, alt soya, eşe veya kardeşe, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumdaki kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve sonucu nedeniyle ağırlaşmış yaralama, işkence, eziyet suçu ile cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar kapsam dışında bırakılıyor.

Söz konusu tarihe kadar işlenen suçlardan, istisna sayılan suçlar hariç, 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitirmiş hükümlüler için bu süre, 2 yıldan 4 yıla yükseltiliyor.

Maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitirmiş hükümlülerin, koşullu salıverilmeleri için ceza infaz kurumlarında geçirmeleri gereken sürelerde azami süre sınırına bakılmaksızın denetimli serbestlik uygulanacak. "İyi halli" olmak koşuluyla kapalı ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler hakkında da bu süreler geçerli olacak.

30 Mart 2020'ye kadar işlenen suçlar bakımından tabi olduğu infaz rejimine göre belirlenen koşullu salıverilme süresinin hesaplanmasında, hükümlünün 15 yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği 1 gün; 3 gün olarak, 18 yaşını dolduruncaya kadar ceza infaz kurumunda geçirdiği 1 gün ise 2 gün olarak dikkate alınacak.

SALGIN NEDENİYLE, 31 MAYIS'A KADAR İZİNLİ SAYILACAKLAR

Denetimli serbestlik için iyi halin saptanmasına yönelik değişiklikler, 1 Ocak 2021'de uygulanmaya başlayacak. Hükümlünün denetimli serbestlik müdürlüğüne başvurma süresi, Kovid-19 nedeniyle 5 gün yerine, 1 Ocak 2021 tarihine kadar 25 gün olarak uygulanacak. Teklifin ilk halinde "1 Eylül 2020" olan tarih, Genel Kurul’da verilen önergeyle  1 Ocak 2021 olarak değiştirildi.