Aile hekimliğinde esnek mesai başlıyor

İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Aziz Öğütlü, acil servislerdeki gereksiz yoğunluğu azaltmak için Sağlık Bakanlığı tarafından devreye sokulan Aile Hekimliğinde esnek mesai uygulaması hakkında bilgi verdi.

"YENİ UYGULAMALAR"

Koruyucu sağlık hizmetlerini artırarak kanserde erken teşhis hizmetlerinde daha aktif olunmasına yönelik Sağlık Bakanlığının Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz Check-Up uygulamasını devreye sokmasıyla Aile Hekimliği sistemi ve yeni uygulamalardan nasıl yararlanılacağı merak ediliyor. Ücretsiz yapılan kanser taramaları için vatandaşlarla Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) arasında koordinasyonu da sağlayan Aile Hekimliği sisteminden milyonlarca kişi sağlık hizmeti alıyor.

"MERAK EDİLENLER"

Aile Hekimliğiyle ilgili, ilimizde hizmete giren yeni uygulamalar ve sistemle ilgili merak edilen soruları İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Aziz Öğütlü, Sakarya Aile Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Rıdvan Karagöz ve Serdivan Aile Sağlığı Merkezi Aile Hekimi Dr. Ayhan Tınıç yanıtladı. Sağlık Bakanlığı tarafından daha önce hastanelerde başlatılan mesai dışı poliklinik hizmeti, esnek mesai adı altında aile sağlığı merkezlerinde de uygulanıyor.

 

Soru: Sakarya’da kaç aile hekimi var?

İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Aziz Öğütlü: 97 aile sağlığı merkezimizde 296 aile hekimi hizmet vermektedir.

Soru: Bir aile hekimliği ortama kaç kişiye hizmet sunmaktadır?

Doç. Dr. Öğütlü: Her bir aile hekimi ortalama 3000 kişiye hizmet sunacak şekilde planlama yapılmıştır.

Soru: Aile hekimleri hangi saatlerde çalışmaktadır?

Doç. Dr. Öğütlü: İlimizde aile hekimlerimiz 08.30-17.30 saatleri arasında hizmet sunmaktadırlar. Ayrıca birçok aile sağlığı merkezimizde esnek mesai uygulaması devam etmektedir. Esnek mesai uygulamasında aile sağlığı merkezleri 20.00’ye kadar kesintisiz açıktır.

Soru: Esnek mesai uygulaması nasıl olacak? Aile hekimleri nöbet mi tutacak?

Çalışan, mesai saatlerinde aile hekimlerine başvuramayan vatandaşlarımız da poliklinik hizmeti almak için acil servisler yerine aile hekimlerine başvurabilirler. Esnek mesai uygulaması aile hekimliği birimlerinin asgari çalışma saatleri üzerine fazla mesai yapmalarına gerektiren bir uygulama değildir. Yani esnek mesai uygulaması nöbet değil aile hekimlerinin normal mesai sürelerini aşmayacak şekilde düzenlenmiştir. Gün içerisinde esnek mesai yapacak aile hekimliği biriminin çalışma süresi öğleden sonra başlayıp akşam saat 20.00’ye kadar sürer. Esnek mesai uygulayan aile hekimlerini aile sağlığı merkezlerinin internet sayfalarında ve aile hekimlerinden öğrenebilirler.

Soru: Aile hekimliği sistemi ne zamandan beri uygulanmaktadır?

Sakarya Aile Hekimleri Derneği Başkanı Dr. Rıdvan Karagöz: 2003 yılından itibaren Ülkemizde başlayan Sağlıkta Dönüşümün önemli bileşenlerinden biri de aile hekimliği sistemidir. 2010 yılından beri Sakarya ile beraber tüm Türkiye’de bu sistem uygulanmaya başlanmıştır.

Soru: Aile hekimliği uygulamasının amacı nedir?

Dr. Karagöz: Vatandaşların kendi seçecekleri hekimler vasıtası ile eşit, ulaşılabilir, ücretsiz, kaliteli birinci basamak sağlık hizmeti sağlamak ve hasta memnuniyetini artırmak, kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak ve nitelikli sağlık hizmeti sunmaktır.

Soru: Herkesin bir aile hekimi var mı, herkes aile hekimliği sistemine kayıtlı mı?

Dr. Karagöz: Sakarya’da 996 bin 734 vatandaş aile hekimliği birimine kayıtlıdır. Her hastanın aile hekimine kaydolması için gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Bununla beraber vatandaşların yüzde 22.2’si tüm davetlere rağmen hiç aile hekimine başvurmamıştır. Kişilerin aile hekimini tanıması ve hizmetlerinden yararlanmasını önemsiyoruz ve bu konuda çalışmalar yapıyoruz.

Soru: Vatandaş aile hekimini nasıl öğrenebilir? Aile hekimi olmayanlar nasıl kayıt yaptırabilir?

Dr. Karagöz: e-devlet ve e-nabız üzerinden elektronik ortamda, T.C. kimlik numaranızla en yakın aile sağlığı merkezi, toplum sağlığı merkezi veya il sağlık müdürlüğüne başvurarak öğrenebilirsiniz.

Soru: Taşınma ya da isteğe bağlı durumlarda aile hekimi değiştirilebilir mi?

Dr. Karagöz: Hizmet almak istediğiniz aile hekimine, aile hekiminin bulunduğu ilçedeki İlçe Sağlık Müdürlüğüne bizzat başvurarak, e-nabız üzerinden aile hekimi değişikliği yapılabilir. İkamet adresleri değiştiğinde Sağlık Bakanlığı tarafından otomatik olarak aile hekimi değişikliği yapılmamaktadır. Vatandaş eski adresine yakın başka bir adrese taşınmışsa mevcut aile hekiminden hizmet almaya devam edebilir.

Soru: Kısa süreli seyahatlerde ya da tatil gibi başka bir şehre kısa süreli gidildiğinde aile hekimliği hizmeti alabilir miyiz?

Dr. Karagöz: Kısa süreli şehir değişikliklerinde bulunduğu bölgeye bakan aile hekimliği biriminden “Misafir Hasta” uygulaması kapsamında sağlık hizmeti alınabilir. Misafir hasta uygulaması şehir dışından aile hekimi kaydı olan hastalar içindir. Bunun dışında acil halleri çıkarırsak şehir içinde misafir hasta uygulaması olmamaktadır. Misafir hasta uygulaması da ücretsizdir.

Soru: Aile hekimi kimdir?

Serdivan Aile Sağlık Merkezinden Aile Hekimi Dr. Ayhan Tınıç: Aile hekimleri, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiplerdir.

Soru: Aile hekimliğinin verdiği hizmetler nelerdir?

Dr. Tınıç: Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında

·       Gebe ve lohusa rutin muayene ve takibi

·       Bebek ve çocuk rutin muayene ve takibi

·       Aşılama ve bağışıklama hizmetleri

·       Meme, rahim ağzı ve bağırsak kanserlerine yönelik tarama ve takipleri

·       Obezite takibi

·       Hipertansiyon ve şeker hastalığı gibi kronik hastalıkların tarama, takip ve tedavisi

·       Üreme sağlığı hizmetleri

·       Her türlü sağlık sorunu için danışmanlık hizmetleri verilmektedir.

Teşhis ve tedavi hizmetleri kapsamında;

·       Yaşa özel muayene, teşhis ve tedavi hizmetleri

·       Laboratuar hizmetleri sunulmaktadır.

 

Soru: Gebe ve loğusa, bebek çocuk rutin muayeneleri nasıl ve ne sıklıkla yapılıyor?

Dr. Tınıç: Aile hekimlerimiz her gebeyi Sağlık Bakanlığı tarafından “Doğum Öncesi Bakım Yönetim Rehberi” doğrultusunda ilk 14 hafta içinde, 18-24, 30-32 ve 36-38 haftalar arasında olmak üzere dört kez aile sağlığı merkezine davet ederek muayene, ölçüm, test ve danışmanlık hizmetlerini vermektedirler. Benzer olarak bebek ve çocuklar” Bebek, Çocuk, Ergen İzlem Protokolleri” doğrultusunda izlem. 1-12 aylık bebeklere toplam 7 izlem, 13-36 aylık çocuklara 6 aylık periyotlar ile toplam 4 izlem, 4-9 yaş arasında yıllık izlemler yapılmaktadır. Bu izlemler sırasında bebek ve çocukların gelişimleri ve sağlık durumları izlenmekte, aileye etim ve danışmanlık verilmektedir.

Soru: Aşılama ve bağışıklama hizmetleri nasıl sunuluyor?

Dr. Tınıç: Aşılama hizmetleri, aile hekimleri tarafından yürütülen birinci basamak sağlık hizmetidir. Bu hizmet, ülkenin her yanında her yıl dünyaya gelen 1 milyon 300 bebeği kapsar, Aşılama hizmetleri, birinci basamağın en önemli hizmetlerinden biridir ve sağlık çalışanlarının büyük özverisi ile yürütülmektedir. Günümüzde Türkiye’de aile hekimi birimlerimizde çocukluk döneminde 13 hastalığa karşı aşı yapılmaktadır. Bu hastalıklar Hepatit B, Hepatit A, Difteri, Tetanos, Boğmaca, Çocuk felci, Zatürre, Menenjit, Suçiçeği, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ve Veremdir. Bugün Türkiye’de aşıyla önlenebilen bulaşıcı hastalık sayısı oldukça azdır. Ayrıca gebe izlemlerinde tetanoz aşılaması, kronik hastalığı olanlara gerekli aşı prosedürü uygulanmaktadır.

Soru: Aile hekimlikleri kansere yönelik çalışmalar yapıyor mu?

Dr. Tınıç: Aile hekimleri kayıtlı hastalarına rahim ağzı, meme ve bağırsak kanserleri taramalarını hedef nüfuslarına göre yapmakta ya da KETEM’lere yönlendirmektedirler.

Soru: Kronik hastalıklar için aile hekimlerine başvurulabilir mi?

Dr. Tınıç: Sağlık Bakanlığımız 2018 yılı içerisinde aile hekimliklerinde ücretsiz check-up uygulamasını başlatmıştır. Bu uygulamaya göre; 18 yaş üzeri yetişkinlere; sigara kullanımı sorgulaması, ağırlık, boy , bel çevresi ve kan basıncı ölçümü ile açlık plazma glukozu, trigliserid, HDL, LDL, total kolesterol, kreatinin, TSH, ALT, tam kan, TİT, EKG ve kanser tarama programlarına göre gerekli muayene ve tetkikler yapılmakta ve kronik hastalıklar tespit edilip tedavileri düzenlenmektedir.

Soru: Check-up uygulamasına katılmak için ne yapmak gerekiyor?

Dr. Tınıç: Vatandaşın MHRS üzerinden aile hekiminden randevu alması ve randevu saatinde aile sağlığı merkezinde bulunması yeterlidir.

Soru: Aile hekimliği hizmetlerinden kimler yararlanabilir?

Dr. Tınıç: Herkes aile hekimliği hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilir. Aile hekimliği hizmetleri için sağlık sigortası gerekmemektedir.