Artık 18 Yaşını Geçen Herkes Seçmen

YSK, seçmen kütüklerini nasıl hazırladı? Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2007 yılında kanun gereği Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) ile nüfus sayımı yaptı.  
 
Sayım sonuçları ve kişilerin adresleri, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'ne iletildi. YSK, buradaki MERNİS sisteminden 18 yaşını aşan ve TC kimlik numarası bulunan kişilerin nüfus kayıtları ve adreslerini 'bilgisayar ortamında' alarak kütükleri belirledi.

YSK devre dışı bırakıldı mı?

Seçmen kütüklerini YSK'ya bağlı Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü oluşturuyor. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün adres kayıt sisteminden alınan, Türkiye'de ikamet eden ve seçmen niteliğini taşıyan kişilere ait kayıtlar, seçmen kütüğüne dönüştürülüyor. Söz konusu kayıtlar, 2007 yılında yapılan ADNKS sistemiyle belirlendi.

6 milyonluk fark nasıl oluştu?

Anayasa Mahkemesi 2002'de sokağa çıkma yasağını öngören kararnameyi iptal etti. Bunun üzerine YSK, 1997'den itibaren seçmen kütüğü yazımı yapmadı. Seçmen kütüklerini her seçimden önce muhtarlıklarda askıya çıkartarak güncellemekle yetindi. Listede adını göremeyenler itiraz ederse, YSK bu kişileri seçmen olarak kaydediyordu. Ancak pek çok kişi seçmen listelerini ya kontrol etmiyor ya da oy kullanmak istemediği için listelere itirazda bulunmuyor. 22 Temmuz 2007 seçimleri eski kütüklerle yapıldı. 21 Ocak 2008'de açıklanan adrese dayılı sayımdan sonra nüfus kaydında 18 yaşını geçen herkes seçmen olarak kaydedildi. Şimdiye kadar seçmen kütüklerine kayıt yaptırmayanlar seçmen olarak belirlendi. 29 Mart 2009 tarihi itibarıyla 18 yaşını geçecek olanlar da seçmen olarak kaydedildi.

Ölü kişilerin seçmen olarak belirlenmesi veya kişilerin adreslerinin halen oturdukları yerden farklı gözükmesinin sebebi ne?

Adrese dayalı nüfus sayımı 2007'de yapıldı. Seçmen kütükleri, bu nüfus sayımındaki verilere göre hazırlandı. YSK, sayım sırasında nüfus kayıt formunu dolduranları, bu tarihten sonra adreslerini değiştirip nüfus müdürlüğüne kayıt yaptırmadılarsa eski adreslerindeki seçim bölgesindeki seçmen kütüğüne kaydetti. Nüfus sayımından sonra yaşamını yitirenlerin nüfus müdürlüğüne ölümü bildirilmemişse bu kişiler de seçmen listesinde kayıtlı gözüküyor.

Başkalarının yerine oy kullanılabilir mi?

Bu seçimde, boya kullanılmayacağı için mükerrer oy iddiası ortaya atılıyor. Ancak seçmen kütükleri mükerrer oya izin vermiyor. Çünkü her vatandaş, kendisine ait TC kimlik numarasıyla bir kez seçmen kütüğüne kaydedilebiliyor.

6 milyon yeni seçmen üzerinden hile yapılabilir mi?

6 milyon seçmenin oy kullanacağı sandıkların ve ne kadarının sandığa gideceğinin tespit edilmesi imkansız. Seçmen, kimlik numarasına göre belirlendi. Kütüklerde aynı numara birden fazla geçmiyor. Yani, sistem usulsüzlüğe geçit vermiyor. Başkasının yerine oy kullanmaya teşebbüs eden, görevlilerce hemen fark edilir.