Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın Çalışma Saatleri Düzenlemesi

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, iş verimliliğini artırmak amacıyla çalışma saatlerini düşürecek düzenlemeler için adım attı. Günlük 8 saatlik çalışma süresi, Türkiye'de haftada 45 saat olarak uygulanıyor. Ancak, özellikle pandemi döneminde esnek ve uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte bakanlık, çalışma saatlerini azaltma konusunda çeşitli formüller üzerinde çalışıyor. Meclis Araştırma Hizmetleri Başkanlığı'nın yaptığı araştırmaya göre, çalışma sürelerinin tarihsel olarak azalma eğiliminde olduğu belirlendi. Bakanlık, uzun çalışma sürelerini engelleyerek iş gücünü korumayı, halk sağlığını desteklemeyi ve ailelere daha fazla zaman ayırmayı hedefliyor. Yasal olarak haftada en fazla 45 saat çalışma hakkına sahip olan bireyler, işyerindeki uygulamaya göre çalışılan günleri eşit şekilde bölerek veya farklı dağıtarak bu süreyi doldurabilir. Çalışanın fazla mesaiye kaldığını ispatlaması gerektiği belirtilirken, bu durum yazılı olarak belgelenemiyorsa tanıklık da kabul edilebiliyor. İş Kanunu'na göre işveren, tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullanılmasına izin veremez. Ancak, çalışan bu günlerde zamlı ücret talep edebilir veya serbest zaman kullanabilir. Çalışan, fazla çalıştığı her saate karşılık 1.5 saat serbest zaman talep edebilir. Çalışma süresinin haftanın çalışılan günlerine denkleştirme adı verilen bir yöntemle farklı şekilde dağıtılabilmesine olanak tanınıyor. İşçi ve işverenin anlaşmasıyla haftalık çalışma süresi, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmeleri ile belirlenebilir. Bu düzenleme ile haftalık çalışma süresi 2 aya kadar denkleştirilebilir. Turizm sektöründe ise bu süre 6 aya kadar uzatılabiliyor. Ara dinlenmeler, fazla mesai hesaplamalarında genellikle dikkate alınmıyor. Örneğin, günlük çalışma saatleri 08:00-20:00 arasında ise ve günlük 1.5 saatlik ara dinlenmesi kullanılıyorsa, günlük çalışma süresi 12 saat değil, 10.5 saat olur. İş Kanunu'na göre, ara dinlenme süresi yarım saat olup, işveren isteğe bağlı olarak bunu uzatabilir. Günde 7.5 saatten fazla çalışanın ara dinlenmesi en az bir saat olmalıdır.