Doğalgazda Zam Kapıda
Azeri doğalgazında fatura üçe katlandı, zam oranı artacak.
2010 yılı Şubat ayında doğalgaz fiyatı yeniden ayarlanacak. BOTAŞ, Azerbaycan'dan metreküpü 120 dolara alınan doğalgaz için geriye dönük olarak 2009 yılının ilk dönemi için fiyatın 399 dolar olarak revize edilmesini öngördü. Azeri gazına aynı yılın ortası ve yıl sonu için ise 230-280 dolar ödenecek. Revize edilmiş fiyatlar, doğalgaza muhtemel zammı yükseltecek.
Kamu şirketi BOTAŞ, Hazine öngörüleri ve girdilerdeki değişime paralel 2010'da doğalgaz fiyatlarını yeniden belirleyecek. İlk zammın Şubat 2010'da uygulamaya konulması bekleniyor. Yapılan hesaplamalara göre ham petrol ve dövizdeki artışa paralel 2010 yılı içinde toplam yüzde 50 civarında bir zam söz konusu. Ancak yeni yıldaki fiyat artışlarında sadece doğalgaz ve döviz etkili olmayacak. Geçen yıl ucuz diye alınan Azeri doğalgazına ödenecek fiyat farkı da zam oranını artıracak. Nedeni ise Azerilerin fiyat farkında ısrarı. BOTAŞ'ın revize hesaplarına göre bin metreküpü 120 dolardan alınmış olan Azeri gazına geriye dönük olarak 2009 yılı ilk dönemi için 399 dolardan ödeme yapılacak. Azeri doğalgazının fiyatı yıl ortası ve yıl sonu hesaplamalarına göre 230-280 dolar seviyelerine gerileyecek. Ancak ortalama rakam 120 dolarlık alış rakamını katlayacak. Bu sonuç BOTAŞ'ın hesaplarını olumsuz etkileyecek.
Son yıllarda azalan doğalgaz tüketimi 'al ya da öde' şartı nedeniyle Türkiye'ye pahalıya mal oluyor. Türkiye bir yandan taahhüt edip alamadığı gazın parasını ödemek zorunda kalırken diğer yandan doğalgaz anlaşmalarında yazan alım miktarları mevcut boru hattı kapasitelerini zorluyor.
Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), geçen yıl Hazine ve Maliye'nin tavsiyesiyle konut ve sanayi fiyatlarına yüzde 73-75 zam yaptı. Abonelerin kombileri kısması ve sanayide üretim azalması, gaz satışlarını düşürdü ve taahhüt edilen gaz alınamadı. 2008'de alınamayan gaz için İran'a 704 milyon dolar ödendi. 2009 içinde gaz tüketiminin artmaması alınamayan gaz için 1,5-2 milyar dolar ödenmesini gündeme taşıdı. İran'la 'al ya da ödeye' bağlı kalınmasını şirket, ucuzluğu nedeniyle Azeri gazının tercih edilmesine bağlıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Azeri gazında revize fiyat farkının maliyetleri artıracağını daha önce açıklamıştı. Bakan'ın, Tahran'daki açıklamasına göre ilave 600 milyon dolar bir maliyet söz konusu olacak.
BOTAŞ'ın maliyetleri düşürmek için ucuz Azeri gazına yüklenmesi, şirkete pahalıya mal olacak. 2007 ve 2008'de pahalı İran gazı yerine ucuz Azeri gazını tercih eden şirket, bu nedenle İran gazını almadı. Şirketi bu tercihe zorlayan, tam kapasite işletmeye alınmayan Sivas kompresör istasyonu oldu. Arıza nedeniyle Doğu Anadolu iletim hattıyla günlük ancak 25 milyon metreküp gaz taşınabildi. Şirket yönetimi, sorunu gideremeyince çözüm olarak 2007-2008'de ucuzluğu nedeniyle İran doğalgazı yerine Azeri doğalgazını alma yoluna gitti. Boru hattının kalan taşıma kapasitesiyle de İran gazı taşındı. Uygulama BOTAŞ'a 2008'de 704 milyon dolara mal olurken bu yıl için 1 milyar dolar rakamı tahmin ediliyor. Fakat Azerilerin fiyat revizyonu talepleri ve ödenecek fark, yapılan hesaplarda sapmaya neden oldu. BOTAŞ'ın revize hesaplamalarına göre 2009'un ilk dönemi için Azerilere bin metreküp gaz için 399 dolar ödenecek. Fiyat yıl ortası ve yıl sonu hesaplamalarına göre 230-280 dolar seviyelerine gerileyecek.
ZAMAN