Emekli aylığında alt sınır nasıl uygulanacak?

HaberTürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, 2000 yılından sonra bağlanan malullük ve yaşlılık aylıklarında alt sınır asgari ücretin yüzde 35’i oranında olduğundan, özellikle minimum prim günüyle emekli olanların aylıkları çok düşük olabiliyor. Asgari geçim sağlamaktan uzak olan düşük emekli aylıklarını artırmak için son iki yılda iki düzenleme yapıldı. Geçen yıl ocak ayında yayımlanan kanunla en düşük emekli aylığı bin liraya çıkartıldı. Şubat 2019 ayından itibaren de bin liranın altında emekli aylığı kalmadı. Bu yıl mart ayında çıkartılan ikinci kanunla da en düşük emekli aylığı bu kez 1.500 TL’ye yükseltildi.

 

Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK) yayımladığı genelge ile en düşük emekli aylığı uygulamasına ilişkin ayrıntıları düzenledi. Genelgeye göre, gerek 2008’de yürürlüğe giren 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, gerekse 2008’den önceki sosyal güvenlik kanunları uyarınca bağlanmış ve bağlanacak malullük, yaşlılık ve ölüm aylıkları dosya bazında 1.500 TL’nin altında olamayacak. Emekli aylığının 1.500 TL’nin altında olup olmadığının hesabında, dosya bazında yapılan engelli çocuk fark aylıkları, makam ile görev/temsil tazminat tutarları gibi her ay aylıklarla birlikte yapılan ödemeler de dahil edilecek.

 

Emekli aylığı alanlara, kaldırılan vergi iadesinin yerine “ek ödeme” yapılıyor. Ek ödeme, 2020 yılı ilk yarısı itibarıyla, emekli aylığı 1.167 TL’nin altındakilerde yüzde 5, bu rakamın üstündekilerde ise yüzde 4 olarak uygulanıyor. Emeklilerin eline geçen paranın bir kısmı, söz konusu ek ödemeden oluşuyor. Emekli aylığında 1500 TL alt sınırının uygulanmasında, ek ödeme dahil tutar dikkate alınacak.

 

TEMMUZ AYINDA İKİNCİ BİR ARTIŞ OLACAK MI?

 

Emekli aylığı 1500 TL’ye yükseltilmiş olan kişilerin normal aylıkları ile yükseltilmiş tutar arasındaki fark hazinece karşılanacak. Bunların normal aylıkları 1.500 TL’ye ulaşıncaya kadar, emekli aylıklarına 6 ayda bir yapılan zam yansıtılmayacak. Örneğin, normal aylığı 1.200 lira olan kişiye yapılan ödeme 1500 TL’ye yükseltilmiş olduğu için, temmuz ayında yüzde 5 maaş zammı olursa bu artıştan yararlanamayacak. Gelecek yıl ocak ayında yine yüzde 5 oranında maaş zammı olursa, bu emekli o artıştan da yararlanamayacak.

 

BİRDEN FAZLA DOSYADAN AYLIK ALANLAR

 

Hem kendi emekliliğinden hem de anne - babasından veya eşinden dolayı ölüm aylığı gibi birden fazla dosyadan aylık alanların durumu her bir dosya için ayrı değerlendirilecek. Örneğin babasından dolayı yetim aylığı, eşinden dolayı ölüm aylığı alan kadın için ödeme yapılırken her iki dosyadan da 1500 lira üzerinden, hakkı olan payları oranında ödeme yapılacak.

 

EVLENME ÖDENEĞİ NASIL HESAPLANACAK?

 

Yetim aylığı almakta olan kız çocuklarına evlenmeleri halinde almakta olduğu aylığın iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödeniyor. Kız çocuklarının evlenme ödenekleri, 1500 TL’ye yükseltilmiş tutar üzerinden hesaplanacak. Örneğin, babasından dolayı yüzde 25 oranında yetim aylığı almakta olan kız çocuğunun aylık yetim aylığı 375 TL ise 9000 TL evlenme ödeneği verilecek.

 

SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ ALANLARA YOK

İş kazası ve meslek hastalığı dolayısıyla çalışma gücünde kayıp olanlara, kayıp oranına göre sürekli iş göremezlik geliri ödeniyor. Örneğin çalışma gücünde yüzde 20 kayıp olan kişiye, prime esas kazancının yüzde 20’si oranında gelir bağlanıyor. 1500 TL’lik alt sınır uygulamasından, sürekli iş göremezlik geliri veya ölüm geliri elde edenler yararlanamayacaklar.