Fındıkta korkutan tahmin

Geçen yıl 32 liraya ürettiği bir kilo fındığı TMO'ya 25,50-27 TL'den satabilen fındık üreticisi, bu yıl daha büyük bir zarar korkusuyla yeni sezona başladı. Sadece gübreye gelen yıllık zamların yüzde 400'ü bulmasından dolayı Karadeniz'deki fındık üreticilerinin yüzde 85'inin toprağa gübre atamadığı, bunun da üretimi yüzde 20 civarında düşürmesi bekleniyor.

Çarşı pazarda gıda ve tarım ürünleri el yakarken, üreticinin sattığı ürünlerden sağladığı kazanç azalıyor. Bu ürünlerden biri de fındık.

Geçen yıl vatandaşın satın aldığı fındığın kilosu, ülke genelinde ortalama 89 liradan 120 liraya kadar çıkarken, üreticinin sattığı fındığın fiyatı 25,50-27 TL aralığında kaldı.

Dünya fındık üretiminin yüzde 62’sini, ihracatının ise yüzde 72’sini gerçekleştiren Türkiye’de fındık üreticisi, 2022 üretim sezonuna yeni zarar korkusuyla girdi.

‘ALIM FİYATI 50 TL’NİN ÜZERİNDE OLMALI’

Geçen yıl bir kilo fındığın üretim maliyeti 32 TL iken, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıkladığı alım fiyatları 25,50-27 TL aralığında kalmıştı. Şu an ise TMO, üreticiden 25,50-27 TL’den aldığı fındığı 41 liradan satıyor.

Ancak bu yıl maliyetlerdeki yıllık artış sadece gübrede yüzde 400’ü buldu. Akaryakıt, tarım ilacı gibi diğer girdilerde de çok sert artışlar var. Bu yüzden fındık üreticisi, ağustos ayında yapılacak hasat öncesi açıklanacak fındık alım fiyatlarının 50 TL’nin üzerinde olmasını talep ediyor.

Bu yıl bir de, gübre fiyatlarının geldiği seviyeden dolayı üreticinin gübre satın alamaz hale gelmesi sorunu var. Bunun da 2022 fındık üretimini yıllık yüzde 20 civarında düşürmesinden korkuluyor.

SADECE GÜBRE ZAMMI YÜZDE 400’Ü BULDU

Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurettin Karan, geçen yıl TMO’nun açıkladığı fındık alım fiyatlarının, döviz kurundaki artışa bağlı olarak oluşan maliyetlere göre düşük kaldığını hatırlattı.

Karan, bu yıl ise sadece gübredeki yıllık zamların yüzde 400’ü bulduğunu, bunun dışında tarım ilaçlarının ve en büyük girdi kalemlerinden patoz (harman makinesi) ile nakliye giderlerinin akaryakıt zamlarının etkisiyle çok ciddi zamlandığını anlattı.

Oluşan bu maliyetler karşısında üreticinin zarar etmemesi ve üretime devam edebilmesi için TMO’nun yaz aylarında açıklayacağı fındık alım fiyatlarının 50 TL’nin altında kalmaması gerektiğini söyleyen Karan, “İnsanlar emeğinin karşılığını alamayacağını düşünerek tarımdan uzaklaşıyor. Maliyetlerin geldiği seviyeden dolayı da üreticinin gözü korkuyor: ‘Üretsem mi, üretmesem mi’ ikilemi arasında sıkışıp kalmış durumda” dedi.

‘ÜRETİMİN 550 BİN TONA DÜŞME RİSKİ VAR’

Fındık üreticisinin uğradığı zararın yanı sıra bir diğer önemli sorun da, bu yıl gübre fiyatlarındaki sert artışlardan dolayı üreticinin yeterli gübreyi alamaması ve bunun da verimde, dolayısıyla rekoltede düşüş yaratacak olması…

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2021’de ülke genelindeki kabuklu fındık üretimi 684 bin ton olmuştu.

Bu yıl gübreye gelen zamlardan dolayı Giresunlu fındık üreticisinin yüzde 85’inin gübre alamadığını anlatan Giresun Ziraat Odası Başkanı Nurettin Karan, “Gübre atma zamanı başladı ama kimse alamıyor. Alabilen üreticilerin oranı yüzde 15 civarındadır, onlar da yeterli miktarda almıyor. ‘Fiyat düşer de öyle alırım’ diye bekleyen de var. Bu durum verimde önemli bir kayba yol açarak üretimi düşürecek. Bu yılki fındık üretiminin 550 bin ton civarına gerilemesi riski var” diye konuştu.

‘ZARAR ÖNGÖRÜLEMİYOR’

Öte yandan Ordu Kumru Ziraat Odası Başkanı Abdülkadir Öngen de gübre kullanımındaki azalmaya dikkat çekerek üretimde yaşanabilecek sorunlara işaret etti.

“Gübre kullanımı hayati önemde ancak şu an alabilen yok” diyen Öngen, “Geçen sene bir ton gübre kullanan bu yıl 500-600 kilo kullanmaya çalışıyor. Kimyasal gübreler çok pahalı olduğu için hayvansal gübrelere yönelenler var. Üretici maliyetlerdeki artıştan çok şikayetçi” diye konuştu.

Bu yıl yaşanan gübre krizinin üretimde yeni sorunlar açacak olmasına rağmen, üreticinin bu yılki hasattan ne kazanacağını ya da kazanıp kazanamayacağını öngöremediğine de dikkat çeken Öngen, şöyle devam etti:

“TMO’nun geçen seneki üretim sezonunda fındık alım fiyatları maliyetlerdeki artışın altında kalmıştı. Şu an TMO elindeki 2021 fındığını 40 liraya satıyor ama bu sezon kaç liradan alacak belli değil. Bu öngörüsüzlük de üreticiyi zorluyor.”