Harmantepe Kalesi

Sakarya Merkez Harmantepe Köyü'nün kuzeyinde kalan Harmantepe Kalesi, küçük doğal bir tepecik üzerine kurulmuştur. 

Etrafı sulak ve bataklık alan iken, her iki yanından daha sonra geçirilen kanallar sayesinde verimli tarım alanlarına dönüştürülmüştür.

Kaleye ulaşabilmek için Küçük Söğütlü'den Akçakamış köyüne giden yoldan sol tarafa ayrılan tarla yoluna sapmak gerekir. Yağmurlu havalarda ulaşım biraz güç olmaktadır.

Harmantepe Kalesi, Bizans'ın doğu sınırını korumak amacıyla 12 veya 13. yüzyılda yapılmış.

Kale, Sakarya Nehri'nin batı yakası boyunca birbirini gören ileri karakol ve gözetleme kuleleri niteliği taşıyan savunma yapılarından biridir.

Adapazarı, Harmantepe Köyü 2 pafta, 564 parsel üzerinde yer alan Harmantepe Kalesi, Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 18.04.1992/ 2404 sayılı kararı ile korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir.

Aşağı Sakarya havzasında bulunan kaleler arasında günümüze en sağlam şekliyle ulaşabilmiş kalelerden biridir.

Elips şeklinde yuvarlık planlı olan kale, yöresel taşlarla yapılmıştır.

Sur duvarlarının kalınlığı 2 metre, yüksekliği 8-10 metre arasında değişmektedir. Ortalama 5x5 metre ebatlarında 6 adet burç bulunmaktadır.

Burçların alt taraf iç kısmında, moloz taş ve kireç harçla yapılan dolgu malzemesi içerisine bağlantıyı sağlamak amacıyla ahşap kalasların ızgara biçiminde yerleştirildiği tespit edilmiştir.

Zamanla bu kalasların çürümesi sonucu kalas yerleri yuvarlak delikler şeklinde görülmektedir. Burçların üst kısmında değişik yönlere bakan mazgal delikleri bulunmaktadır.

Kalenin ana giriş kapısı güneyde olmak üzere, farklı yönlerde ve değişik ebatlarda 5 adet yuvarlak kemerli girişi vardır.

Kapıları içten kapatmaya yarayan ahşap sürgülerin sur duvarı içerisine doğru sürüldüğü delikler mevcuttur.

Kapıların kemer kısımları burç ve sur duvarlarının bazı kısımları doğal tahribat sonucu yıkılmış olmakla beraber önemli bir bölümü korunmuş olan kale plan verebilecek durumdadır.

Kale içerisi bitki ve ağaçlarla kaplıdır.

Gerek mimarı gerekse taş işçiliği yönünden bölgemizdeki diğer kalelerle benzer özellikler taşımaktadır. Bu nitelikleri ile Bizans dönemi yapısı olduğu anlaşılmaktadır.