İşsizlik Yerinde Saydı

Türkiye ekonomisinin kronik sorunu haline gelen işsizlik, eylül ayında yerinde saydı. Ağustosta yüzde 13,4 olan işsizlik, eylülde de aynı oranı korudu.

İşsiz sayısı ise bir önceki aya göre 33 bin kişi azaldı. Uzmanlar, önceki yıllarda istihdam piyasasının doğası gereği kışa girerken işsizliğin yükseldiğine dikkat çekiyor. Geçen yıl ağustos ayında yüzde 9,8 olan işsizlik, eylülde 10,3'e çıkmıştı. Bu yıl ağustostan eylüle geçilirken işsizliğin yerinde sayması, olumlu sinyal olarak değerlendirildi. Geçtiğimiz günlerde açıklanan sanayi üretimindeki artışın ardından işsizliğin stabil kalması, ekonomideki düzelmenin işareti olarak yorumlanıyor. Piyasaların eylül ayı beklentisi yüzde 14 seviyesindeydi. Ancak korkulan olmadı ve eylül ayı işsizlik rakamı ağustos ayı ile aynı seviyede kaldı.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre eylül ayında işsizlik yüzde 13,4 ile önceki aya göre sabit kalırken geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,7 artış gösterdi. Bu veriler, işsizliğin hâlâ çok büyük sorun olduğunu ortaya koyuyor. İşsiz sayısı da önceki yıla göre 795 bin kişi artarak 3 milyon 396 bin kişiye yükseldi. Eylül döneminde istihdam edilenlerin sayısı da arttı. Bir önceki yılın aynı dönemine göre 218 bin kişi artış gösteren çalışan sayısı, 22 milyon 20 bin kişiye çıktı.

TÜİK'in verilerine göre işsizlik, en çok gençleri etkiliyor. Genç nüfusta işsizlik, geçen yıla kıyasla yüzde 20,6'dan yüzde 24,3'e çıktı. Buna göre her 4 gençten 1'i işsiz. Bu dönemde tarımda çalışan sayısı 302 bin kişi arttı, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 84 bin kişi azaldı. Böylece Türkiye'de tarım dışı işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 3,5 puanlık artışla yüzde 16,9'a çıktı. Eylülde tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 1,1 puan, hizmetler sektörünün payı 0,4 puan artarken, sanayi sektörünün payı bu dönemde geçen yıla göre 1,5 puan azaldı. İnşaat sektörünün payı ise değişmedi.

Kriz döneminde işgücüne katılım da arttı. Uzmanların işsizliğin artma sebepleri arasında gösterdiği işgücüne katılım, yüzde 47,9'dan yüzde 49'a yükseldi. Buna göre, normal zamanda iş aramayan kişiler, kriz döneminde aile gelirinin azalacağı düşüncesiyle iş aramaya başlıyor. İşgücüne katılımı artıran bu durum, işsizlik verilerinin de yüksek çıkmasına yol açıyor. Eylül ayında istihdam edilenlerin yüzde 72'si erkeklerden, yüzde 59'u lise altı eğitimlilerden oluştu. Çalışanların 59,5'i ücretli olarak istihdam edilenlerden, yüzde 25,8'i kendi hesabına çalışan ve işverenlerden. Bunların yüzde 14,7'si ise ücretsiz aile işçisi. İşsizlerin yüzde 27'si 1 yıl ve daha uzun süredir iş arıyor, üçte biri eş-dost vasıtasıyla iş bulmaya çalışıyor. TÜİK'in verilerine göre kayıt dışı istihdam da 0,9 artışla yüzde 45,5 oldu.

BİR YILDA 474 BİN KİŞİ İŞİNİ KAYBETTİ

Eylül döneminde 1 milyon 805 bin kişi işe başladı veya iş değiştirdi. Bu dönemde 474 bin kişi ise işten çıkarıldı ya da ayrıldı. Ağustos ayında işsiz kalanların sayısı ise 508 bindi. Bu dönemde iş bulma ümidini kaybedip iş aramayı bırakanların sayısı da 161 bin artışla 687 bin kişi oldu.

Rakamlar 3 yıl daha düşmez

İşsizlik rakamlarını değerlendiren Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, 2010-2011 ve 2012 yıllarında işsizlikte çok büyük azalma beklemediklerini söyledi. Hükümetin Orta Vadeli Program'ında işsizliğin yüzde 13-14 bandında seyretmesini öngördüğünü hatırlatan Ergün, "Ekonomik krizin istihdam üzerindeki etkilerinin ortadan kalkması biraz daha zaman alacaktır. Dolayısıyla 2010-2011 ve 2012 yıllarında işsizlik rakamlarında çok büyük azalmalar beklemiyoruz. Yüzde 10-13 bandında seyredecek bir işsizliği bir müddet daha görmeye devam edeceğiz." dedi. Öte yandan Çalışma Bakanlığı, işsizliğe karşı alınacak tedbirleri görüşmek üzere istihdam zirvesi toplayacak. Değişik kesimlerden 29 kurum ve kuruluşun katılacağı zirvede işsizlikle mücadele için stratejisi oluşturulmaya çalışılacak. Asgari ücret, kıdem tazminatı, esnek çalışma, kayıt dışı istihdam, işgücü maliyetleri, büyüme-istihdam ilişkisi, mesleki eğitim, işsizlik sigortası, yeşil kart gibi konular ele alınacak.

DÜNYA İŞSİZLİKLE BOĞUŞUYOR (%)

İspanya 19,3 Türkiye* 13,4 İrlanda 12,8 Slovakya 12,2 Fransa 10,1 Amerika 10 Kanada 8,5 İtalya 8 İngiltere 7,8 Almanya 7,5 Avustralya 5,7 Japonya 5,1

Kaynak: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD)

(*) TÜİK verilerine göre ZAMAN