Onlar Tarihimizi Bizden Daha Çok Merak Ediyor

Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Budak, Osmanlı arşivlerine en çok Japon ve ABD'lilerin ilgi gösterdiğini, ABD'deki Ermeni diasporasının Ermenistan tarihçilerinin Osmanlı arşivlerini incelemesini engellemeye çalıştığını söyledi.

Budak, CİHAN muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı arşivine ilginin giderek arttığını belirterek, "Osmanlı Devleti'nin yönetim başarısını merak eden yabancı araştırmacıların devlet arşivlerine yoğun ilgi gösteriyor" dedi.

Tarihte Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yer alan ülkelerin araştırmacıların Osmanlı arşivi ile yakından ilgilendiklerini ifade eden Budak, Yemen'den Kuzey Afrika'ya, Balkanlar'dan Arap dünyasına çok sayıda ülke araştırmacıları Osmanlı arşivine büyük ilgi gösterdiğini vurguladı.
Osmanlı'nın Başarısını Öğrenmek İstiyorlar

Ancak arşivlere en çok ilginin Japonya ve ABD'den geldiğinin altını çizen Budak, "Yabancılar Osmanlı'nın çok büyük bir coğrafyada çok farklı kültürlere hükmetmiş. Osmanlı'nın başarısının neye dayandığını öğrenmek istiyorlar. Osmanlı tarihi konusunda Japonya bir merkez haline geldi. Bizden bile Japonya'ya misafir öğretim üyesi olarak giden araştırmacılarımız var. Japonlar Osmanlı arşivinde özellikle başarılı devlet yönetimini inceliyor. Arşivlere ikinci sırada ilgiyi ABD de gösteriyor." diye konuştu.

Japonların Niyeti Kötü Değil

Tarihte de devletlerle ilgili araştırmaların yapıldığını, büyük emperyalist devletlerin hedeflerindeki ülkelerin tarihini araştırdıklarını belirten Budak şunları kaydetti: "Nitekim Napolyon da Mısır'ı işgal etmeden 10 yıl önce Mısır'a bir araştırma heyeti göndermiştir. İnsanlar ne yer, ne içer, neye tepki gösterirler? Bunları raporlar halinde almıştır. Rusya Orta Asya'yı fethetmeden önce 1857'lerde İstanbul büyükelçisini Türkistan'a gönderip raporlar almış, bu raporlara dayanarak 1864'ten sonra Buhara, Semerkant ve Kaşkar'a kadar olan bölgeyi işgal etmiştir. Irak'ın işgalinden önce de kim bilir ne kadar araştırma yapılmıştır. Tabi biz Japonların niyetinin kötü olduğunu düşünmüyoruz. Japonlar Osmanlı'nın başarılı yönetimiyle ilgileniyorlar.''

Bizim Kendi Sorunumuz

Araştırmacıların Osmanlı Devleti'nin sosyo ekonomik yapısı, bürokratik organizasyonu ve siyasi konuları araştırdıkları bilgisini veren Budak, ''Bizdeki çalışmalar ise kişilere bağlıdır. Bir yönlendirme yoktur. Çalışmalarımız niteliklidir ama çoğu da istikametsizdir. Rastgeledir. Batıda bilgi güce endekslidir, gücün hizmetine verilmek için yapılır. Belki Amerika'da Kürtler konusunda daha fazla çalışma yapılmıştır. Rusya'da Kürdoloji Enstitüsü 19. yüzyılda kurduğu bir bölümdür. Bizim kendi sorunumuz. Türkiye'de bu konuda üniversitelerimizde araştırma yoktur'' şeklinde konuştu.

Gerçeklerin Ortaya Çıkmasından Korkuyorlar

Budak, ADB'deki Ermeni diasporasının, Ermenistan tarihçilerinin Osmanlı arşivini incelemesini engellemeye çalıştıklarını anlatan Budak, "Şu an biri Ermenistan Ermenisi, 2'si ABD Ermenisi ve biri de Türk kökenli olmak üzere 4 Ermeni Osmanlı arşivlerini inceliyor. ABD'deki Ermeni diasporası bunu engellemeye çalışıyor. Çünkü, gerçeklerin ortaya çıkmasından korkuyorlar." ifadelerini kullandı.