Sakarya Üniversitesi Araştırma-Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (SARGEM), geleceğin enerji kaynakları arasında gösterilen lityum hava pilleri üzerine çalışan akademisyenler, yerli otomobilin elektrikli olması halinde aracın bataryasını üretmek istiyor.
Elektrikli araçlar, bilgisayarlar ve cep telefonlarının yanı sıra savunma sistemlerinde kullanılan lityum iyon pillerinin yerine daha fazla enerji yoğunluklu lityum hava pilleri üzerinde çalışma yürüten yaklaşık 30 akademisyenin bulunduğu Lityum-İyon Pil Araştırma Merkezi (LİPGUM) ekibi, yerli otomobilin elektrikli olması durumunda aracın bataryasını üretim aşamalarına katkı sağlamayı arzu ediyor.
SARGEM Müdürü Prof. Dr. Hatem Akbulut, yaptığı açıklamada, dünyada karbondioksit emisyonunun çok üst seviyelerde olması nedeniyle Avrupa Birliği'nin (AB) belirlediği limitlerin ülkeleri ve firmaları, karbon emisyonu sıfır ya da çok az olan cihazların ya da elektrikli araçların üretimine yönlendirdiğini belirtti.
- "Bataryanın yerli olmasının gerekliliğine inanıyoruz"
Bu açıdan lityum iyon pillerin en kuvvetli adaylar ve pratikte kullanılabilecek en yüksek enerji yoğunluklu piller olduğunu anlatan Akbulut, şunları söyledi:
"Biz de SARGEM bünyesinde lityum iyon pil araştırma geliştirme merkezini oluşturduk. Şu anda bizim ekibimizin içerisinde yaklaşık 30 araştırmacı var. Bu bağlamda, yaptığımız araştırmalarla dünya ile eş değer adımlarda, seviyelerde malzemeler üretmeye çalışıyoruz. Özellikle lityum iyon piller için anotlar katotlar elektrik malzemeleri geliştiriyoruz. Hedefimiz, ürettiğimiz malzemelerle eğitime katkıda bulunabilmenin yanı sıra üniversitemizin, ülkemizin uluslararası alanda yayın potansiyelini arttırabilmek. En önemlisi de Türkiye'de ulusal elektrikli araç yapacaksak bunun bataryasının da mutlaka yerli olmasının gerekliliğine inanıyoruz."
Lityum iyon pillerin, elektrikli araçlarda, taşınır taşınmaz cihazlarda, bilgisayarlarda, cep telefonlarında, çok fazla deklare edilmese de savunma sistemlerinde kullanılan malzemeler olduğunu aktaran Akbulut, bu pillerin enerji yoğunluklarının teorik olarak 750 kilovatsaat olsa da pratikte ulaşılan değerlerin daha düşük olduğunu kaydetti.
Akbulut, kurdukları ekibin dünyada birçok yüksek seviyeli enstitünün yaptığı gibi yüksek enerji yoğunluğuna sahip piller üzerine çalışma yürüttüğünü belirterek, "Hedefimiz, 2 bin kilovatsaat enerji yoğunluğuna sahip lityum hava pillerinin en azından laboratuvar ölçeğinde geliştirilmesi. Bütün dünya genelinde düşündüğümüzde bu gerçekleşebilecekse fosil yakıtlara benzine yakın enerji yoğunlukları elde edilecek. Bu açıdan oraya da geçmeye çalışıyoruz." şeklinde konuştu.
"Ulusal elektrikli aracın bataryasını, Ar-Ge'sini üstlenmek istiyoruz"
Bütün otomobil firmalarının kendi elektrikli araçlarını ürütme gayesinde olduğunu ifade eden Akbulut, bu konuda en ileri görünen Tesla firmasının 450-500 kilometre giden bataryalar yaptığını anımsattı.
Şu anda ticari olarak var olan 400-500 kilometrelik seyahat mesafelerinin, lityum hava pillerinin geliştirilip uygulamaya aktarılması durumunda bin 500-2 bin kilometrelere çıkacağını savunan Akbulut, şöyle devam etti:
"Temel hedef bunu söylüyor. Bizim burada yaptığımız çalışma öncelikle uluslararası literatürü, bilimi takip edebilmek, ikincisi ulusal elektrikli aracın üretilmesinde batarya gelişimi ve üretimine katkı sağlayabilir miyiz diye bakıyoruz. Bununla ilgili teşebbüslerimiz var, kendi içimizde ekibimizi ona göre oluşturuyoruz. Ulusal elektrikli aracın bataryasını yerli olarak üretmeye katkıda bulunmak istiyoruz, bunun Ar-Ge'sini biz üstlenmek istiyoruz."
Akbulut, öncelikli amaçlarının lityum iyon pilleri geliştirerek yerli otomobili en az 350 kilometre götürebilecek bataryayı üretmek olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"Lityum iyon pillerin enerji yoğunluğu kısıtlı olduğu için bütün dünyanın yaptığı gibi lityum sülfir, lityum hava pilleri yeni pillerin araştırmasını yapmak. Gelecek 20,30, 50 yıl düşünülüyor. 30 yıl sonra lityum iyon piller enerji yoğunluğu olarak belli seviyelere ulaştıktan sonra eğer enerji yoğunlukları arttırılamıyorsa lityum hava pillerini kullanmak durumundayız. Bunların enerji yoğunlukları da teorik olarak neredeyse benzine eş değer. Dolayısıyla lityum hava pilleri eğer uzun çevirim ömürlü geliştirilebilirse benzine eş değer neredeyse sıfır enerji masraflı piller üretilecek. Dünya bunun araştırmasını yapıyor. Bizim de Avrupa Birliği kapsamındaki yeni projemizdeki hedefimiz İspanya'dan, Fransa'dan, Japonya'dan ortaklarımızla Türkiye ekibi olarak laboratuvarlarımızda elektrotları geliştirip lityum hava pillerinin çevrim ömürlerini 500 çevrime kadar arttırmak. Bunlar gerçekleştiği takdirde gerekli dizaynlar yapıldıktan sonra artık önümüzdeki 20-30 yılda bu tür piller lityum iyon pillerinin yerine elektrikli araçlarda kullanılabilecekler. Şu anda deneysel sonuçlar, laboratuvar çalışmaları henüz bunun pratikte mümkün olmadığını gösteriyor."
Elektrikli otomobilin batarya üretimine talip olma nedenlerini açıklayan Akbulut, bugüne kadar devletten çok yüksek miktarda destek aldıklarını, devletin olanaklarıyla büyük sistemler kurduklarını söyledi.
Aslında kendilerinin böyle bir talepte bulunmak yerine bu isteğin yetkililerden gelmesi gerektiğini belirten Akbulut, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Biz baştan buna adayız, bir şey beklemiyoruz. Sadece stratejik bir konu olduğu için kurduğumuz araştırma ekipleriyle ulusal elektrikli aracın bataryasını, savunma sistemleri bataryaları da olabilir, Türkiye'de yerli olanaklarla üretilebilir, geliştirilebilir diye inanıyoruz. Biz Sakarya Üniversitesi LİPGUM ekibi olarak böyle bir organizasyona adayız. Biz bunu yürütebileceğimizi, dünya ile eş değer Ar-Ge ve uygulama çalışmaları yapacağımıza biz inanıyoruz."