Evin değeri kâğıt üstünde artırıldı yeni emlak vergileri cep yakacak. Dört yılda bir yenilenen ve 2010 yılbaşından itibaren geçerli olacak Emlak Vergisi'ne konu rayiç bedeller belli oldu. Cadde ve sokaklara göre belirlenen rayiçlerde şehirler arasında büyük uçurum göze çarpıyor.
Bazı şehir ve ilçelerdeki rayiç bedel İstanbul Boğazı'ndaki yalılara biçilenden daha yüksek. Rayici en yüksek sokak, İstanbul Beyoğlu'ndaki Anıt Caddesi.Emlak Vergisi'nde 2010 yılında geçerli olacak birim değerler tespit edildi. İstanbul ve İzmir'in de aralarında bulunduğu çeşitli illerde 2006 değerlerinin bazıları 4'e katlandı. Elazığ Keban'ın Baraj Mahallesi'nde 10.000 lira olan metrekare birim değerin, İstanbul'da Boğaz'a nazır yalılarda 1.600 lirada kalması dikkat çekti. Emlak Vergisi'nde birim değerler 4 yılda bir belirleniyor. Bu yılki değer tespit komisyonlarına belediye başkanları ve tapu sicil memurlarının yanı sıra çok sayıda yetkili katıldı. Birim değerler, sokak sokak belirlendi.
Emlak Vergisi'nde 2010 yılı başından itibaren geçerli olacak metrekare birim değerler belirlendi. İstanbul ve İzmir'in de aralarında bulunduğu çeşitli illerde 2006 değerlerinin bazıları 3'e, 4'e katlandı. Elazığ-Keban'da Baraj Mahallesi'nde 10.000 lira olan metrekare birim değerin, İstanbul'da Boğaz'a nazır yalılarda 1.600 lirada kalması dikkat çekti.
Emlak Vergisi'nde 4 yılda bir yenilenen birim değerler, bu yıl yeniden tespit edildi. Belediye başkanı veya vekili, belediyeden yetkili bir memur, tapu sicil müdürü veya vekili, ticaret odasından 1 üye, Maliye Bakanlığı'ndan 2 temsilci ile köy veya mahalle muhtarından oluşan değer tespit komisyonları, yeni birim değerleri, sokak sokak, tek tek belirledi.
Emlak Vergisi'nde yeni birim değerler, 1 Ocak 2010'dan itibaren geçerli olacak ve yeni yılın emlak vergileri bu değerler üzerinden ödenecek. Gayrimenkul alım satımları sırasında tapu harcına esas değer de Emlak Vergisi değerinin altında olamayacak. 2005 yılında belirlenen, ancak uygulamaya girdiği 2006 yılında büyük tartışmalara sebep olan eski birim değerlerden sonra, 2010'un değerleri de tartışılacak özellikler taşıyor.
Emlak Vergisi'nde en son değer belirleme işlemi 2005 yılında yapıldı. Yeni değerlerin ilk uygulama yılı olan 2006'da bu rakamlar tartışma konusu olunca, mevcut değerlerin düzeltilmesi için yeni bir yasa çıkarıldı. Ancak değerlerde çok fazla değişiklik olmadı, hatta bazı illerde eski rakamlar daha da artırıldı. 2006 yılında yeni değerler üzerinden vergi ödendi. 2007, 2008 ve 2009 yıllarında ise söz konusu değerler, kanun gereğince yeniden değerleme oranının yarısı kadar artış gördü. Bu süreçte yeniden değerleme oranındaki artış yüzde 29,4, Emlak Vergisi değerlerindeki artış da yüzde 14,2 oldu.
Ancak belediyeler, bu yıl yapılan son tespitler sırasında 2006 başındaki değerleri, bazılarında 3'e, 4'e katladı. Artış oranları, İstanbul ve İzmir gibi illerde yüzde 200'leri buldu. Ankara'da bazı ilçelerde değer artışı yüzde 20 seviyesinde tutuldu, bazı ilçelerde ise bu rakam yüzde 100'e yaklaştı. Diğer birçok ilde enflasyonun çok üzerinde değer tespitleri yapıldı.
Türkiye'nin En Değerli Yeri, İstanbul'un Beyoğlu İlçesindeki Anıt Caddesi Oldu
Türkiye'nin en değerli yeri, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Anıt Caddesi oldu. Bu caddede metrekare birim değeri 25 bin 500 lira olarak saptandı. Yine Beyoğlu'nda İstiklal Caddesi'nin metrekare birim değeri 20 bin liraya, Takı Zafer Caddesi'nin 24 bin liraya, Kadıköy'de Bağdat Caddesi'nin de 5 bin liraya yükseltildi. 2005 yılındaki tespitlerde, İstiklal Caddesi'nin metrekare birim değeri, kayıtlara 7.500 lira, Takı Zafer Caddesi'nin 8.000 lira, Bağdat Caddesi'nin ise 2.194 lira olarak geçmişti. Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ) hasılat paylaşımı yoluyla inşa ettirdiği Uphill Court, My World, Meridian gibi projelerle ünlenen Batı Ataşehir'de de birim değerler 2'ye katlandı ve 1.800 lira oldu. Bahçeşehir 1. kısımda da bu rakam 2.000 lira olarak belirlendi.
Ankara'nın Kızılay ve diğer merkezi yerlerindeki değer artışı yüzde 20'de tutuldu. Değer tespitleri sonucunda metrekare birim değeri 5.000 liradan 6.000 liraya yükselen Zafer Meydanı, Başkent'in en pahalı yeri özelliğini korudu. Zafer Meydanı'nı, birim değerleri 4.000 liradan 4 bin 800 liraya yükselen Atatürk Bulvarı ile Ziya Gökalp Caddesi izledi.
Tespitler sonrasında 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in oturduğu Güniz Sokak'ın değeri 480 liraya, eski başbakanlardan Bülent Ecevit'in sokağının değeri de 360 lira oldu. Ankara'da Ahmet Taner Kışlalı Caddesi'nin metrekare birim değeri 200 liradan 300 liraya, Angora Caddesi'nin 250 liradan 350 liraya, Demetevler İvedik Caddesi'nin de 310 liradan 500 liraya yükseltildi. Değerlerdeki çarpıklıklar devam ediyor. Son tespitlerde Elazığ-Keban'daki Baraj Mahallesi'nin metrekare birim değeri 10 bin lira olarak belirlenirken, İstanbul'da Boğaz'a nazır yalıların sıralandığı Yeniköy Mahallesi Yalı Sokağı'na 1.600 lira değer biçildi. İstanbul'da 1 villanın 1,5-2 milyon liraya satıldığı Zekeriyaköy'de de metrekare birim değeri 1, 2, 3, 4 ve 5. caddelerde 430 lira olarak tespit edildi. Ev için milyon dolarların telaffuz edildiği Acarkent ve Beykoz Konakları'nda birim değer 180 lirada tutuldu.
Birim değerlerin tespitinde, coğrafî durum, sosyoekonomik düzey ve gelişmişlik gibi ölçütler göz ardı edildi. Bu nedenle de iller arasında büyük dengesizlikler meydana geldi. En yüksek birim değer, İstanbul'da 25.500 lira, Bursa'da 10.000 lira, Ankara ve Antalya'da 6.000 lira ve İzmir'de 4.076 lira düzeyinde bulunurken, bu rakam Niğde'de 856 lira, Hakkari'de 830 lira, Tunceli'de 108 lira, Bitlis'te 90 lira, Giresun'da 1.400 lira, Amasya'da 450 lira, Kars'ta 170 lira, Iğdır'da 25 lira, Zonguldak'ta 3.000 lira, Van'da 1.250 lira, Bolu'da 301 lira, Kütahya'da 1.500 lira, Malatya'da 1.900 lira, Erzurum'da 420 lira oldu.
Emlak Vergisi nasıl hesaplanır?
Arsanın metrekare bedeli hesaplanır. Kaç metrekare ise onunla çarpılır. Metrekare inşaat maliyet bedeli ile inşaatın metrekare alanı hesaplanır ve çarpılır. Çıkan sonuçlar toplanır. Bunun ev ise binde 1'i, işyeri ise binde 2'si Emlak Vergisi olarak ödenir.
Örnek 2009
Metrekare fiyatı 1000 lira. Arsa da 100 metrekare = 100 bin lira.
Metrekare inşaat maliyeti bin lira. İnşaatın metrekare alanı 500 metrekare = 500 bin lira.
500 bin + 100 bin lira = 600 bin lira. Ev ise bunun 600, işyeri ise 1200 lirası Emlak Vergisi olarak ödenir.
Örnek 2010
Yeni değerlemeye göre bina değeri 1 Ocak'ta ortalama yüzde 20 daha değerli olacak.
Arsanın metrekare fiyatı ise mesela İstanbul'da ortalama 3'e katlandı.
Buna göre; metrekare fiyatı 1.200 lira. Arsada 100 metrekare = 120 bin lira.
Metrekare inşaat maliyeti üç lira. İnşaatın metrekare alanı 500 metrekare = 1500 bin lira.
1 milyon 500 bin + 120 bin lira = 1 milyon 620 bin lira.
Ev ise bunun 1.620 lirası, işyeri ise 3.240 lirası Emlak Vergisi olarak ödenir.
Piyasa Fiyatında 'Yakınlık' Önemli
Özel sektör, emlakçılar raici şöyle belirliyor: Semtin şehrin içindeki konumu, merkezlere yakınlığı, uzaklığı, semtin genel havasını veren doğal veya mimari güzellikler (boğaz, göl, deniz, eski eserler, orman vb.) Semtteki kaliteli alışveriş merkezleri, butikler, dükkanlar... Semtteki veya kısa ulaşım mesafesindeki okullar, üniversiteler... İş merkezlerine yakınlık (çok yakın olursa konutlar için bu ters de çalışabilir). Rekreasyon alanlarının (yüzme havuzu, spor tesisleri, vb.) ve park, bahçelerin kalitesi; Eğlence merkezleri, sinema, tiyatrolara yakınlığı, gece hayatının canlılığı (barlar, restoranlar); Semtte oturanların ekonomik ve sosyal düzeyi önemlidir.