Yörüklerin binlerce yıllık geleneği Sakarya’da yaşatılıyor

Boyasının ağaç ve bitki köklerinden yapıldığı, yüzde 100 koyun yününden oluşan ve tarihi 3 bin yıl öncesine dayanan Yağcıbedir halısı, binbir emek sonrasında Sakarya’da kadınların ellerinde hayat buluyor. Orta Asya'dan göç eden Yörüklerin örf ve adetlerini yansıtan halının üretimi ise yaklaşık 2 ay sürüyor.

İlk olarak Orta Asya'dan göç eden Yaycı Yörükleri tarafından dokunmaya başlanan Yağcıbedir halısı 3 bin yıllık tarihiyle dikkat çekiyor. Diğer halılardan zemindeki motiflerin yalınlığı ve renklerinin sadeliğiyle ayrılan Yağcıbedir halısında, kullanılan boyalar ağaç ve bitki köklerinden elde ediliyor. Yüzde 100 koyun yününden oluşan ve renklerinde sadece lacivert, kırmızı ile beyaz tonlarının kullanıldığı halılar, Sakarya Büyükşehir Belediyesi tarafından tamamı kadınlardan oluşan atölyelerde binbir emek sonrasında hayat buluyor.

Dünyada ‘Türk düğümü’ olarak bilinen Gördes tekniği ile ilmeklenen halıların bir tanesi ise yaklaşık iki ayda dokunurken, ömrünün de yaklaşık 200 yıl olduğu biliniyor. 3 bin yıllık geçmişe sahip olan Yağcıbedir halısının tarihine sahip çıktılarını belirten Sakarya Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem Yüce, halı üretiminin yoğun bir şekilde devam ettiğini ve her geçen gün gelen siparişlerin arttığını ifade etti.

Kullandıkça değeri artan bir halı

3 bin yıllık maziye sahip Yağcıbedir halı üretimi hakkında konuşan Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem Yüce, “Sosyal belediyecilik anlayışı çerçevesi içerisinde 5 tane hanımlar kooperatifi oluşturduk. Bu kooperatiflerden bir tanesi halıcılık üzerine. Burada şu anda bir halı atölyemiz var. Türkiye ve dünyada 3 bin yıllık maziye sahip Yağcıbedir halıları Balıkesir Sındırgı’da üretiliyordu. Sındırgı Belediye Başkanımız ile birlikte işbirliği halinde Sakarya’da da üretmeye başladık. Tamamen doğal ve organik. Hakiki kök boyası ve yünden yapılmış, kullandıkça değeri artan bir halı” dedi.

Sipariş sayısı her geçen gün artıyor

Halı üretiminin kurdukları atölyelerde yoğun bir şekilde devam ettiğini belirten Yüce, “Bunun üretimini Sakarya’da yapıyoruz. Bununla birlikte bir kooperatif daha var o da köyde. Kullanılmayan bir köy ilköğretim okulunu imalathaneye dönüştürdük. O köyün hanımları da orada halı üretimi yapıyor. Biz onlara tezgahlarını, malzemeyi ve gerekli bilgi ile birlikte eğitim de aldırıyoruz. Ve halıyı teslim ettikten sonra da kendilerine ücretlerine veriyoruz, halı başına ücret takdir ediyoruz. Yoğun bir şekilde halı üretimi devam ediyor, ciddi sipariş alıyoruz ve her gün sipariş sayısı da artıyor” diye konuştu.

Kadın istihdamı ile birlikte üretim

Ana hedeflerinin üretime katkı ve fayda olduğunu dile getiren Başkan Ekrem Yüce, “Hedefimiz bu üretimi arttırmak, her gün bir tezgah daha koymak. Bir yandan kadın istihdamı var, bir yandan üretim var. Bu istihdamla beraber burada halı üretiliyor. Bizimkisi istihdam, üretime katkı ve fayda. Fayda endeksli işler yapıyoruz. Ana hedef fayda; fayda olan her şeyde varız. Birkaç ülke ile de temas halindeyiz, ürettiğimiz halıları buradan göndereceğiz inşallah” şeklinde konuştu.

"Kendi tarihinden dışarıya çıkmayacak şekilde üretim yapıyoruz"

Uzun zamandır Büyükşehir Belediyesi’nin kurslarında eğitmenlik görevi yapan ve yaklaşık bir yıldır da halı üretim atölyesinde çalışan Melike Çobanoğlu, “Bu halılarımızın tarihi 3 bin yıl öncesine dayanmaktadır ve en eski halı olarak geçmektedir. En sağlam, en eski Türk düğümü tekniği kullanılır düğüm atarken. Tamamı ile has yün kullanıyoruz ve koyun yünlerini kullanarak yapağı dediğimiz ipler oluşturuluyor. Tamamı ile renklerimiz organik, kök boyalar ile yapılıyor. Kullandığımız renkler sabit Yağcıbedir halılarımızda 5 ana renk kullanılıyor. Motiflerimiz de genelde sabit, kendi tarihinden dışarıya çıkmayacak şekilde üretim yapıyoruz. Kök boyalarımızı ağaç ve bitki köklerinden elde ediyoruz. Daha sonra bunlar yün ipliklerimiz boyanarak kullanılabilir hale geliyor ve sonrasında da üretime başlıyoruz. Öncelikle iplerimiz temin ediliyor. Daha sonra burada ilk aşama olan tezgah hazırlaması ve bundan sonra da çözgü atma işlemi oluyor. Devamında ise iplerimiz tezgaha yerleştiriliyor. Yapacağımız halının ebatına göre atıyoruz bu çözgü ve tel sayılarını. Ve sonrasında da motiflerimize göre halımızı dokumaya başlıyoruz. Tıraşlama, son temizlik ve püskül işlemlerinin ardından halımız satışa hazır hale geliyor” ifadelerini kullandı.

"Halılarımız ilgi görüyor ve çok beğeniliyor"

Halıların boyasından, üretim aşamasına en ufak ayrıntısına varıncaya kadar tamamı ile el yapımı olduğunu dile getiren Çobanoğlu, “Ürünün ebatına göre ürünün üretim zamanı değişiklik gösterebiliyor. Çeyrek halı dediğimiz halının üretimini yaklaşık bir buçuk-iki ay içerisinde tamamlamış oluyoruz. Daha küçükleri daha hızlı, büyüklerinde ise süre uzayabiliyor. Bizim bulunduğumuz bölümde şu anda 14 kişi çalışmakta. Bu alan üzerine farklı alanlarda da kadın istihdamı sağlandı. Halılarımız ilgi görüyor ve çok beğeniliyor. Bu şekilde halılarımızın ismi neredeyse tüm ülkeye duyurulmuş durumda, sağ olsun Büyükşehir Belediye Başkanımız Ekrem Yüce’nin de sayesinde. İnşallah daha da yayılacak bu” dedi.