PSİKOTEKNİK NEDİR?

PSİKOTEKNİK DEĞERLENDİRME NEDİR?

Çalışma psikolojisinin bir dalı olan psikoteknik değerlendirme, bireyin belirli bir işteki yeterliliğinin ortaya konması amacıyla, gerekli bedensel ve zihinsel özelliklerinin testler aracılığıyla ölçülmesidir. Başka bir deyişle psikoteknik değerlendirme, bireyin belirli bir işe uygun olup olmadığını anlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir inceleme-değerlendirme yöntemidir.

SÜRÜCÜLERDE PSİKOTEKNİK DEĞERLENDİRME:

Sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan Ziyaretçi Sayacı zihinsel özelliklerinin (algı, dikkat, hafıza, muhakeme vb.); psikomotor yetenek ve becerilerinin (tepki hızı, göz, el, ayak koordinasyonu vb.); tutum-davranış, alışkanlık ve kişilik özelliklerinin (risk alma, saldırganlık, sorumluluk, öz kontrol vb.) ölçülmesi ve sürücülük açısından uygunluğu-yeterliliği hakkında bir sonuca varılmasıdır.

Sürücülerde psikoteknik değerlendirme; sürücülerin sürüşle ilgili özel bilişsel ve psikomotor becerilerini ölçen ve güvenli araç kullanımını sağlayan standart testlerin yer aldığı bilgisayar tabanlı bir değerlendirme sistemidir. Temel bilişsel beceriler "dikkat, algı, bellek, izleme ve muhakeme" ve psikomotor beceriler ise "el-ayak-göz koordinasyonu, tepki zamanı, çevresel görüş, hız mesafe tahmini ve çarpışma zamanı tahmini" olarak tanımlanabilir. Bu becerilere sahip olmanın, kurallara uygun karar vererek ve doğru motor hareketleri yaparak kazalardan kaçınabilme ve araç kullanabilmenin ilk basamağı olduğu söylenebilir.

Avrupa‘da psikoteknik değerlendirmenin kullanımına baktığımızda; psikoteknik değerlendirmenin gelişmiş ülkelerde sürücülük becerilerinde yaşa bağlı zayıflamanın meydana gelmesi nedeniyle yaşlı sürücülere mecburi hale geldiği, yolcu ve eşya (emtia) taşımacılığı yapan profesyonel sürücülerin araç kullanma beceri düzeylerini bilgisayar destekli testlerle kanıtlamak zorunda oldukları ve ceza puanını aşan sürücülerin psikoteknik değerlendirmeyi geçmek mecburiyetinde oldukları görülmektedir.

Sürücülerde Psikoteknik Değerlendirmenin Amaçları

1- Bazı psikolojik yetersizlikleri nedeniyle trafikte tehlike yaratabilecek sürücülerin teşhis edilmesi,
2- Sürücülerin kendi kişisel sürücülük becerileri ve tutumlarına ilişkin farkındalıklarını arttırmak,
3- Trafik içinde seyahat eden halkı, tehlikeli sürücülerden korumak,
4- Uzun vadede, risk altındaki sürücülere, tutumlarını değiştirme şansı verecek rehabilitasyon programları oluşturarak, toplumun sürücülük kültürünü iyileştirmektir

Psikoteknik Raporunu Kimler Almalı ?

Yük, eşya ve yolcu taşımacılığı yapan tüm ticari araç sürücüleri almak zorundadır. Karayolu Taşıma Yönetmeli 60. Madde’de de şöyle belirtilmiştir.

Sürücülerde Aranacak Şartlar

Madde 60- Sürücülerin yolcu ve eşya taşımacılığına ait taşıtlarda çalışabilmesi için;

a) Ticari taşıtın niteliğine göre sürücü belgesine sahip olmaları,

b) Yolcu taşımacılığında en az lise veya dengi okullardan birini bitirmiş olmaları,

c) Eşya ve kargo taşımacılığında ilköğretim okullarından birini bitirmiş olmaları,

d) Yüksek Öğretim Kurumları'nın sürücü eğitimi veren bölümlerinden mezun olanlar hariç, bakanlıkça belirlenecek kurum ve kuruluşların vereceği eğitimden geçerek sürücü mesleki yeterlilik belgesi almaları,

e) Sürücülerin bedeni ve psikoteknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları,

f) Yolcu taşımacılığında çalışacak otobüs sürücülerinin, 26 yaşından gün almış ve 63 yaşından gün almamış olmaları,

g) Eşya ve kargo taşımacılığında çalışacak sürücülerin, 63 yaşından gün almamış olmaları,

h) Tehlikeli madde taşımacılığı yapan sürücülerin, ilgili mevzuatın sürücüler için zorunlu kıldığı eğitimi aldığını gösteren belgeye sahip olmaları,

ı) Uluslararası taşımalarda istihdam edilecek sürücülerin, uyuşturucu, silah, insan ve gümrük kaçakçılığı ile terör suçlarından dolayı hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü olmamaları şarttır.

A3 yetki belgesi sahiplerinin sürücüsüz olarak kiraya verdikleri taşıtları kullanacak olanların, taşıtın niteliğine göre sürücü belgesine sahip olmaları gerekir. Bu kişilerde bu yönetmelikte sürücüler için öngörülen diğer şartlar aranmaz.

Kardelen Psiko - Teknik Merkezi